Wiele szkód powstałych w wyniku powodzi i podtopień w Małopolsce spowodowanych jest źle działającą siecią odwadniającą. W kwietniu tego roku z inicjatywy Jerzego Millera, wojewody małopolskiego przeprowadzony został przegląd rowów i urządzeń melioracyjnych w wybranych gminach. Wykazał on, że większość infrastruktury jest zaniedbana i wymaga podjęcia niezwłocznych działań naprawczych, m.in. ze względu na ochronę przeciwpowodziową.
Przegląd przeprowadzony został w 19 gminach na terenie 10 powiatów. Wybrano gminy najbardziej poszkodowane w wyniku powodzi i podtopień w latach 2009 –2010.
Podstawę wyboru gmin do przeglądu stanowiły:
- wykaz gmin województwa małopolskiego poszkodowanych w wyniku działania powodzi, wiatru, intensywnych opadów atmosferycznych lub pożarów, które miały miejsce w 2008 r., 2009 r. i 2010 r. - ujętych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2011 r.,
- zestawienia zweryfikowanych strat powodziowych w 2009 i 2010 r. na terenie
województwa małopolskiego,
- raporty z powodzi w województwie małopolskim w 2009 i 2010 roku .
Dodatkowo, w celach porównawczych, sprawdzono urządzenia melioracyjne w czterech gminach: Babice i Libiąż w powiecie chrzanowskim oraz Brzeszcze i Przeciszów w powiecie oświęcimskim, które nie poniosły tak poważnych strat w wyniku powodzi i podtopień i nie znalazły się w wykazie gmin poszkodowanych ujętych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2011 r.
Przegląd wykazał, że 98 urządzeń jest zaniedbanych i wymaga podjęcia niezwłocznych działań naprawczych ze względu na ochronę przeciwpowodziową. W gminach „z grupy porównawczej” sytuacja nie była lepsza niż w pozostałych kontrolowanych gminach.
Wiele rowów i urządzeń melioracyjnych jest zaniedbanych, pozbawionych okresowej konserwacji i w efekcie zarośniętych lub zanieczyszczonych odpadami. Nagminne jest zasypywanie fragmentów rowów przy budowie przejazdów do pojedynczych posesji lub budowanie przepustów rurowych o zbyt małej średnicy. Wielu mieszkańców nie rozumie zagrożenia, jakie stwarzają sobie, blokując przepływ w rowach i kanałach odwadniających.
Z powodu braku odpowiedniej konserwacji, większość obiektów nie pracuje prawidłowo, m.in. w sytuacjach zagrożenia powodziowego, w szczególności powstałego w wyniku intensywnych opadów deszczu lub gwałtownego topnienia śniegu. W wielu przypadkach właściciele gruntów na terenie gmin objętych przeglądem nie wykonują ciążących na nich zadań w zakresie właściwego utrzymania i konserwacji obiektów i urządzeń.
Przegląd został zorganizowany przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, przy pomocy Małopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, z udziałem przedstawicieli starostw, urzędów gminnych oraz podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie melioracji wodnej szczegółowej (spółek wodnych).
Sprawdzane były tzw. urządzenia melioracji wodnej szczegółowej, czyli: rowy, drenowania, przepusty, ziemne stawy rybne, groble.
Zgodnie z ustawą Prawo wodne, za utrzymanie obiektów melioracji wodnej szczegółowej odpowiedzialni są właściciele gruntów. Mogą oni powołać spółkę wodną i wtedy zadanie to przejmuje spółka.
Jeżeli obowiązek utrzymania obiektów melioracji wodnych szczegółowych nie jest
wypełniany, starosta ustala w drodze decyzji dla właściciela gruntu – proporcjonalnie do odnoszonych przez niego korzyści - szczegółowy zakres i termin jego wykonania.
Spółki wodne mogą korzystać z dotacji z budżetu państwa oraz z pomocy finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
W roku 2009 spółki wodne skorzystały z dotacji z budżetu państwa w wysokości 127 tys. zł., w roku 2010 r. – już z 500 tys. zł, a w roku ubiegłym – z 886 tysięcy. W tym roku z budżetu państwa spółki wodne otrzymają 1 mln 95 tys. zł.
W województwie małopolskim zarejestrowano 170 spółek wodnych, z czego jedynie 21 (ok. 12%) spółek wodnych wystąpiło w 2012 roku do wojewody małopolskiego o dotację, w tym 5 spółek wodnych działających na terenie gmin objętych przeglądem (Bochnia, Szczucin, Szczurowa, Brzeszcze, Skawina).
RAPORT