MIEJSCA, W KTÓRYCH GINĘLI ROMOWIE

2010-10-14

Podczas II wojny światowej Romowie ponieśli wiele ofiar. Zagładzie ulegały całe osady. Jednak przez wiele lat wiedziało o tym tylko wąskie grono specjalistów. 14 października (czwartek) w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie zaprezentowany został pierwszy w Polsce przewodnik poświęcony miejscom martyrologii Romów.

- To bardzo cenna inicjatywa. Do niedawna o tym, że w czasie II wojny światowej wiedzieli nieliczni fachowcy – mówi Stanisław Sorys, wicewojewoda małopolski. – Przewodnik, wydany przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie pozwala poznać Małopolanom i turystom także tę część historii naszego regionu.

W całej Polsce znajdują się miejsca, w których w czasie II wojny światowej ginęli Romowie. Wiele z nich znajduje się w Małopolsce. W Oświęcimiu, w obozie Auschwitz-Birkenau Niemcy zorganizowali specjalny, wydzielony obóz dla Romów - Zigeunerlager. Przez obóz przewinęło się blisko 23 tys. Romów, z czego około 20 tys. straciło tam życie. W 1973 r. w miejscu byłego obozu stanął pomnik upamiętniający zagładę Romów.

W Bielczy (pow. brzeski) w lipcu 1942 roku niemieccy żandarmi wymordowali co najmniej 19 Romów, głównie kobiety i dzieci, mężczyźni byli w tym czasie w pracy. Ciała zostały zakopane w miejscu mordu. W latach 50. ekshumowano je i pochowano na miejscowym cmentarzu.

W okolicy Borzęcina (pow. brzeski) w lipcu 1942 roku żandarmi zatrzymali grupę 29 Romów. W lesie wszyscy zostali rozstrzelani. Ofiary tej masakry zostały ekshumowane w 1959 r. i złożone w zbiorowej mogile na cmentarzu w Borzęcinie Dolnym.

W Szczurowej (pow. brzeski) 3 lipca 1943 roku policja niemiecka rozstrzelała na miejscowym cmentarzu niemal całą społeczność romską, w sumie 93 osób. Miejscowym ludziom udało się podstępem kilka osób wydostać z tej zagłady.

W niektórych z tych miejsc znajdują się pomniki lub pamiątkowe tablice. Inne czekają dopiero na upamiętnienie. O wszystkich możemy przeczytać w przewodniku "Małopolski Szlak Martyrologii Romów" Adama Bartosza, który wydało Muzeum Okręgowe w Tarnowie. To pierwszy przewodnik w Polsce dokumentujący miejsca martyrologii Romów. Przewodnik został opublikowany ze środków rządowego Programu na rzecz społeczności romskiej.