- Auschwitz. Miejsce Pamięci. Ale też miejsce życia. Otaczamy je szczególną troską. W 2024 r. były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady odwiedziło ponad 1,83 miliona osób. Ale mieszkańcy ziemi oświęcimskiej chcą żyć tak jak wszyscy. Dlatego, uwzględniając dbałość o miejsca martyrologii i możliwość normalnego funkcjonowania miejscowej społeczności, Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy będzie kontynuowany. Rada Ministrów w maju przyjęła uchwałę ustanawiającą jego etap VII na lata 2026-2030. W ramach tej edycji, w ciągu 5 lat, rząd przekaże samorządom blisko 90 mln zł na inwestycje. Wraz z nakładami beneficjentów możemy mówić o projektach o wartości na poziomie łącznie prawie 132 mln zł – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar. 

Dziś w Oświęcimiu odbył się briefing prasowy wojewody Krzysztofa Jana Klęczara oraz przedstawicieli samorządów uczestniczących w VII etapie Programu: prezydenta miasta Oświęcim Janusza Chwieruta, starosty oświęcimskiego Andrzeja Skrzypińskiego wraz z wicestarostą Teresą Jankowską, wójta gminy Oświęcim Mirosława Smolarka, burmistrza Brzeszcz Radosława Szota, burmistrza Chełmka Andrzeja Saternusa oraz – w imieniu Zarządu Województwa Małopolskiego – dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie Katarzyny Węgrzyn-Madei. Obecna była także radna województwa małopolskiego Sylwia Żak-Biesik. 

Tematem był VII etap OSPR, ale też analiza dotychczasowych projektów, które udało się w ramach wcześniejszych etapów programu zrealizować lub zainicjować. 

Kontynuacja, rozwój, kolejne inwestycje
Bieżący rok jest ostatnim w realizacji VI etapu Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego planowanego na lata 2021-2025. Uchwała Rady Ministrów z 19 maja 2025 roku to gwarancja kontynuowania Programu.

- Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy to mechanizm finansowy, który pozwala realizować inwestycje na terenie miasta Oświęcim, gminy Oświęcim, gmin Brzeszcze i Chełmek, w których funkcjonowały podobozy. Wśród beneficjentów tego programu jest także samorząd województwa małopolskiego, którego zadania dotyczą rozwiązań w zakresie dojazdów do miejsc pamięci. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy zaangażowani byli w wypracowanie kierunków dalszej realizacji i rozwoju OSPR, w tym Wydziałowi Skarbu Państwa i Nieruchomości Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego– mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

– Wspólnie z wszystkimi beneficjentami przygotowaliśmy projekty, które spotkały się z akceptacją  strony rządowej. Nasze starania o przyjęcie kolejnej edycji Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego zakończyły się sukcesem. W następnych latach trafią do nas konkretne pieniądze, które zmienią Oświęcim, poprawią wizerunek i funkcjonalność wielu miejsc oraz pozwolą wyeksponować walory turystyczne Starego Miasta. Już teraz zdecydowanie poprawiło się otoczenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Mieszkańcy zyskali lepsze warunki życia, podniósł się też standard obsługi osób zwiedzających Miejsce Pamięci – podkreśla Janusz Chwierut, prezydent Oświęcimia. 

Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów VII etap OSPR zaplanowany został na 5 lat, tj. 2026-2030.
W budżecie państwa zarezerwowano dotacje z podziałem na kolejne lata w wysokości:
•    2026 r. – 17 900 000 zł;
•    2027 r. – 23 659 000 zł;
•    2028 r. – 22 632 000 zł;
•    2029 r. – 17 576 000 zł;
•    2030 r. – 8 232 000 zł.

Program przewiduje udzielanie jednostkom samorządu terytorialnego: województwu małopolskiemu, powiatowi oświęcimskiemu, miastu Oświęcim, gminom: Oświęcim, Brzeszcze i Chełmek dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie działań z zakresu polityki rozwoju, a także na realizację jednego zadania z zakresu administracji rządowej. 

Przy jednoczesnych nakładach własnych beneficjentów całkowite nakłady przewidziane na kolejnych 5 lat realizacji programu zamkną się w kwocie blisko 131,5 mln zł. 

- To bardzo ważny aspekt Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego: wkład, który wnoszą samorządy w jego realizację – podkreśla wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar. 

Kolejne ważne inwestycje
Podział środków dotacji budżetu państwa na poszczególnych beneficjentów według zapisów ramowego planu rzeczowo-finansowego dla VII etapu przedstawia się następująco:

Beneficjent    Łącznie w zł
    
Województwo małopolskie    18 800 000
Powiat oświęcimski    18 925 000
Miasto Oświęcim    18 925 000
Gmina Oświęcim    21 500 000
Gmina Brzeszcze    7 250 000
Gmina Chełmek    4 599 000
łącznie    89 999 000

W ramach tych środków zaplanowano do wykonania 25 zadań (w tym 13 wieloletnich). Wykaz zadań przedstawia się następująco: 

Województwo małopolskie
- Przebudowa skrzyżowania DW 933 w m. Oświęcim, ul. Legionów z ul. Więźniów Oświęcimia;
- Droga współpracy Regionalnej – etap II – budowa połączenia drogowego DW 933 z autostradą A4 – przygotowanie inwestycji poprzez opracowanie dokumentacji technicznej;
- Przebudowa skrzyżowania w ciągu DW 933 przy cmentarzu komunalnym w Brzeszczach;
- Budowa bezkolizyjnego skrzyżowania DW 780 z linią kolejową nr 93 w m. Chełmek.

Powiat oświęcimski
- Przebudowa drogi powiatowej nr 1883K ul. Więźniów Oświęcimia w Oświęcimiu;
- Przebudowa drogi powiatowej nr 1881K ul. Leszczyńskiej w Oświęcimiu;
- Utrzymanie terenów Skarbu Państwa;
- Przebudowa drogi powiatowej nr 1895K ul. Nadwiślańska w Oświęcimiu oraz ul. Oświęcimska w Dworach Drugich.

Miasto Oświęcim
- Przebudowa ul. Osiedlowej;
- Przebudowa ul. Jaracza;
- Przebudowa kładki przez rzekę Sołę w ciągu ul. Cichej;
- Zachowanie dziedzictwa kultury żydowskiej w Oświęcimiu – zabezpieczenie wraz z ekspozycją historycznej drewnianej mykwy;
- Przebudowa ul. M. Kownackiej;
- Zagospodarowanie przedpola Pomnika Pomordowanych w podobozie Monowice, zlokalizowanego przy ul. Chemików.

Gmina Oświęcim
- Przebudowa ul. Do Pomnika w Pławach;
- Przebudowa ul. Franciszkańskiej w Harmężach;
- Przebudowa ul. Wolskiej w Harmężach;
- Przebudowa ul. Niwy w Brzezince;
- Przebudowa ul. Wiślanej w Brzezince;
- Przebudowa ul. Spacerowej w Babicach;
- Renowacja budynku zespołu szkolno-przedszkolnego w Harmężach wraz z zagospodarowaniem terenu.

Gmina Brzeszcze
- Budowa ścieżki rowerowej związanej z miejscami pamięci KL Auschwitz-Birkenau na odcinku od ul. Klonowej do ul. Budy w Brzeszczach.

Gmina Chełmek
- Modernizacja Parku Rodzinnego w Chełmku oraz rozbudowa jego otoczenia wraz z powstaniem ścieżki edukacyjno-dydaktycznej;
- Utworzenie Miejskiego Centrum Informacji „Pamięć i Przyszłość” w obiekcie dawnej kantyny w Chełmku;
- Zagospodarowanie terenu w otoczeniu miejsca pamięci – wieży widokowej imienia Rotmistrza Witolda Pileckiego na wzgórzu Skała w Chełmku.

Bulwary nad Sołą: miejsce spotkań i rekreacji
Miejscem briefingu były bulwary nad Sołą. „Zagospodarowanie terenu pomiędzy ul. Berka Joselewicza i ul. Bulwary wraz z budową parkingu podziemnego” to bowiem projekt miasta Oświęcim realizowany w ramach Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego – etap VI na lata 2021-2025. 

Kwota rządowego dofinansowania ogółem to 13 mln zł, zaś planowana całkowita wartość inwestycji to prawie 32 mln zł. 

W ramach projektu powstanie parking podziemny o powierzchni 4 000 m² oraz drogi i chodniki o powierzchni ok. 700 m². Mieszkańcom udostępnione zostaną także wielofunkcyjny plac o powierzchni ok. 2 000 m² oraz strefa rekreacyjna pomiędzy rzeką Sołą a Starym Miastem. Co istotne, budowa parkingu stworzy nowe warunki komunikacyjne umożliwiające docelowe wyprowadzenie ruchu samochodowego z Rynku Głównego. 

Dotacje z budżetu państwa na rzecz miasta Oświęcim w ramach Oświęcimskiego Strategicznego  Programu Rządowego od I do końca VI etapu zamkną się kwotą blisko 60 mln zł na realizację 27 zadań.  

Troska i odpowiedzialność
Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy funkcjonuje od 1997 r. Dotychczas realizowany był w 6 etapach: I – w latach 1997-2001, II – 2002-2006, III – 2007-2011, IV – 2012-2015, V – 2016-2020, VI – 2021-2025. 

W pierwszym etapie nakłady budżetu państwa wyniosły 26 463 000 zł. W kolejnych koszty realizacji zadań ponoszone były zarówno z rezerwy budżetu państwa, jak i ze środków beneficjentów, czyli jednostek samorządu terytorialnego i wyniosły łącznie: w etapie II – 49 292 000 zł, III – 62 200 000 zł, IV – 39 131 000 zł, V – 69 708 000 zł, VI – 93 884 000 zł. 

- Prawie 30 lat funkcjonowania OSPR to szereg inwestycji, których łączna wartość to blisko 341 mln zł w tym środki rządowe w wysokości prawie 209 mln zł. Widzimy tę troskę o pamięć, ale również o infrastrukturę w tych miejscach, w których liczba odwiedzających jest większa ze względu na rangę tych miejsc. Ustanowienie VII etapu programu jest wyrazem odpowiedzialności i troski o rozwój ziemi oświęcimskiej – dodaje wojewoda Krzysztof Jan Klęczar.