23 kwietnia 2025 r. Rada Gminy Nowy Targ podjęła uchwałę w sprawie ustalenia zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń. Wojewoda właśnie zakończył jej ocenę nadzorczą.
Bez uwag do walki z „reklamozą”
- Ocena ta obejmowała szereg aspektów, gdyż stan prawny jest niejednoznaczny i złożony. Konkluzja jest następująca. Nie wnoszę uwag do zapisów uchwały ograniczających i porządkujących stosowanie tablic reklamowych i urządzeń reklamowych na obszarze gminy. Unieważniam jedynie zapisy odnoszące się do kolorystyki szyldów – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Wątpliwości prawne dotyczące zakresu regulacji uchwał krajobrazowych
Prowadząc ocenę nadzorczą, zapoznaliśmy się z 8 jednobrzmiącymi wnioskami osób prywatnych o stwierdzenie nieważności uchwały oraz wyjaśnieniami Rady Gminy, o które wystąpiliśmy. W toku analizy prawnej pojawiły się wątpliwości dotyczące podstawy prawnej uchwały. Wynikają one z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 kwietnia 2024 roku. NSA powołał się w nim ma wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2023 roku, w którym Trybunał orzekł, że ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest niezgodna z Konstytucją w zakresie, w jakim nie zapewnia ustawowych podstaw i trybu dochodzenia odszkodowania przez podmioty zobowiązane na podstawie uchwały krajobrazowej do usunięcia tablic reklamowych i urządzeń reklamowych. NSA zinterpretował wyrok w taki sposób, że stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały (chodziło o uchwałę Miasta Gdańska) w części dotyczącej tablic reklamowych i urządzeń reklamowych istniejących w dacie wejścia w życie zaskarżonej uchwały wzniesionych na podstawie zgody budowlanej.
W powyższej kwestii w przestrzeni prawnej występują rozbieżne stanowiska, co wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych. W ocenie Wojewody wątpliwe jest, czy istnieją wystarczające podstawy do kwestionowania uchwał krajobrazowych z powodów wskazanych w wyroku NSA.
Jednocześnie, w celu usunięcia istniejących rozbieżności interpretacyjnych Wojewoda wystąpił do Ministra Infrastruktury, z wnioskiem o pilne podjęcie prac legislacyjnych, aby uzupełnić zapisy ustawy o kwestie związane z roszczeniami podmiotów, które poniosły szkodę w wyniku obowiązku dostosowania istniejących tablic i urządzeń reklamowych do rozwiązań zawartych w uchwale krajobrazowej.
Finalne stanowisko
- Finalną ocenę opieramy na pogłębionej analizie zróżnicowanego orzecznictwa sądów administracyjnych. Po wspomnianym wyroku NSA pojawiło się orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, które jest dla nas przekonujące – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Chodzi o wyrok z 28 czerwca 2024 r., w którym WSA przedstawia argumentację, zgodnie z którą przywołany powyżej wyrok TK zobowiązuje jedynie ustawodawcę do dokonania w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zmian legislacyjnych, wprowadzających podstawę i tryb dochodzenia odszkodowania. Oznacza to, że uchwała podjęta została na podstawie obowiązującego ustawowego upoważnienia, a nieuwzględnianie wyroku TK nie powoduje konieczności stwierdzenia nieważności uchwały w całości lub w części. WSA wskazał dodatkowo, że do czasu zmian w ustawie istnieje możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu poniesionych szkód wynikających z uchwał ograniczających wykorzystywanie reklam na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
- Uwzględniając wykładnię stanu prawnego zawartego w tym orzeczeniu – mimo wątpliwości prawnych – postanowiłem nie kwestionować przepisów porządkujących stosowanie reklam na terenie gminy. Zaznaczę, że doceniam starania samorządu w walce z „reklamozą”, niemniej oczywiście konieczne było ocenienie także kwestii dotyczącej odszkodowań za utracone prawo własności – dodaje wojewoda Klęczar.
Kolorystyka szyldów – unieważnienie zapisu
Wydane przez wojewodę rozstrzygnięcie nadzorcze dotyczy stwierdzenia nieważności dwóch zapisów uchwały Rady Gminy Nowy Targ. Chodzi o przepisy odnoszące się do koloru szyldów. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mówi o tym, że samorząd może regulować standardy jakościowe oraz materiały jakościowe, ale w odniesieniu do obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych. Szyldy są szczególnym rodzajem tablicy lub urządzenia reklamowego, informującego o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której się znajduje. Dla szyldów ustawa dopuszcza określenie w uchwale rady gminy jedynie zasady ich usytuowania na nieruchomości w tym ich dopuszczalną liczbę oraz gabaryty.
Ze względu na przekroczenie granic delegacji ustawowej przez Radę Gminy zapisy dotyczący kolorów szyldów należało zatem unieważnić.
Ewentualne dalsze działania nadzorcze w formie skargi do sądu administracyjnego mogą wyniknąć z trwającego równolegle postępowania nadzorczego Wojewody w zakresie prawidłowości trybu sporządzenia uchwały krajobrazowej.