30 marca na terytorium Słowacji – w kraju bratysławskim w okresie Malacky, graniczącym z terytorium Austrii – zostało potwierdzone piąte ognisko pryszczycy. Zlokalizowane jest ono poza obszarami objętymi ograniczeniami wyznaczonymi w związku z poprzednimi ogniskami na terytorium Słowacji i Węgier. Sytuacja jest zatem dynamiczna i wymaga działań prewencyjnych oraz ścisłej współpracy służb. Kluczowe staje się też docieranie z informacjami i apelami do najbardziej zainteresowanych środowisk.

W szerokim gronie

Wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar zwołał kolejne posiedzenie Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w sprawie pryszczycy. Działania małopolskich służb, inspekcji i straży zostały przedstawione członkom Zespołu Doradczego Wojewody Małopolskiego ds. Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W zespole tym zasiadają przedstawiciele świata nauki – Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego, izb, instytucji i jednostek związanych z rolnictwem, jak również sami rolnicy i hodowcy z Małopolski.

W spotkaniu uczestniczyli też Ryszard Jędruch – pełnomocnik wojewody ds. rolnictwa oraz Stanisław Kaszyk – pełnomocnik wojewody ds. współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego i przedstawicielami środowisk lokalnych województwa małopolskiego, a zarazem wiceprezes Małopolskiego Stowarzyszenia Sołtysów.

Podsumowania swoich dotychczasowych działań omówili przedstawiciele: Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Krakowie, Komend Wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej oraz Policji w Krakowie, Karpackiego Oddziału Straży Granicznej, Wojewódzkiego Inspektoratu Drogowego w Krakowie, Izby Administracji Skarbowej w Krakowie, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie. 11 Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej zadeklarowała gotowość do udzielania potrzebnego wsparcia.

Działania służb i odpowiedzialność

- Co najważniejsze, na tę chwilę w Polsce nie został potwierdzony żaden przypadek pryszczycy. Działania koncentrują się na zabezpieczeniu granic, monitorowaniu ewentualnych przesyłek zwierząt oraz kontrolach zdrowia zwierząt także w gospodarstwach. Są to czynności prowadzone w ścisłej współpracy Inspekcji Weterynaryjnej ze Strażą Graniczną, Policją, Państwową Strażą Pożarną, Inspekcją Transportu Drogowego, Urzędem Celno-Skarbowym. Naszym wspólnym celem jest to, by zapobiec przedostaniu się pryszczycy do Polski, gdyż jest ona poważnym zagrożeniem dla hodowców i jednej z gałęzi gospodarki narodowej. Dlatego dziękuję za solidarność i odpowiedzialność, której dowodem jest dzisiejsze spotkanie, w tym za wszystkie spostrzeżenia, które zostały tu przedstawione. Ten sztab traktujemy także jako sposobność dotarcia z informacją o samej pryszczycy bezpośrednio do przedstawicieli środowisk związanych z rolnictwem, a więc tych najbardziej zainteresowanych tym tematem – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

Wzmożone kontrole

Służby weterynaryjne zidentyfikowały wszystkie przesyłki zwierząt parzystokopytnych, które były przewożone przez granicę ze Słowacją do 21 dni poprzedzających wystąpienie choroby u naszych sąsiadów. Były to m.in. 122 transporty zwierząt do dalszego utrzymania i 172 transporty do rzeźni. Z tej grupy 17 zwierząt zostało na terenie Małopolski. Inspektorzy pobrali od nich próbki, które zostały przekazane do Państwowego Instytutu Weterynarii w Puławach (Zakładu Pryszczycy w Zduńskiej Woli). Wyniki są ujemne. Dalej prowadzony jest jednak monitoring zdrowia zwierząt. Gospodarstwa, do których trafiły, objęte są kwarantanną.

- Działania prowadzone są głównie przez inspektorów weterynarii z rejonu Nowego Targu i Nowego Sącza, ale – co istotne – do wsparcia zgłosili się inspektorzy także z innych powiatów, za co serdecznie dziękuję – mówi małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Lech Pankiewicz.

Od początku wdrożonych działań prewencyjnych małopolscy policjanci wykonali ponad 360 kontroli na terenie przygranicznym. Średnio na dobę w te działania jest zaangażowanych 42 policjantów i 21 radiowozów. Każdej doby Policja prowadzi po kilkanaście takich kontroli. W trybie ciągłym dyżury pełni też 14 inspektorów transportu drogowego z uprawnieniami do kontroli.

Działania Straży Pożarnej polegają na dekontaminacji transportów. Strażacy używają zarówno mat dekontaminacyjnych, jak i opryskiwaczy ręcznych i automatycznych.

Straż Graniczna działa w swoim zakresie. W ostatnim okresie ujawniono 30 sztuk przewożonych zwierząt – 2 transporty zostały zatrzymane i nie wjechały za granicę. Małopolski Urząd Celno-Skarbowy w Krakowie dotychczas zrealizował razem z innymi służbami ponad 600 kontroli przy udziale 70 funkcjonariuszy.

Dodatkowo Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zwiększyła o 300 liczbę kontroli takich obiektów jak restauracje, sklepy czy bary. Nie stwierdzono nieprawidłowości.

Dalsze rozszerzenie działań prewencyjnych

- Bardzo dziękuję za dzisiejsze spotkanie. Niezwykle cenna jest ścisła współpraca i gotowość służb, ale też głos moich doradców społecznych reprezentujących środowisko związane z rolnictwem. Wszystkie informacje będziemy przekazywać transparentnie i dzielić się bieżącymi danymi. Wyrażam uznanie za złożone dziś deklaracje dotyczące eksperckiego wsparcia ze strony środowiska naukowego. Bardzo istotny jest też potencjał Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w zakresie ewidencji rejestracji zwierząt, ale także już uruchomionej pomiędzy Agencją a Inspekcją Weterynaryjną współpracy kadrowej. Dziękuję również za zaangażowanie Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego dotyczące aktywności w terenie doradców i docierania z informacjami bezpośrednio do rolników – mówił wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

- To, na co jeszcze w szczególności musimy zwrócić uwagę, to ruch na mniejszych miejscach przekraczania granicy, nie tylko na głównych przejściach. Zagrożenie mogą stanowić także dzikie zwierzęta, dlatego do prac sztabu zaproszeni zostaną przedstawiciele Lasów Państwowych i myśliwych. Wzmocnioną opieką zostaną objęte większe gospodarstwa prowadzone przez uczelnie czy stanowiące mienie Skarbu Państwa. Uwagę należy zwrócić też na zwierzęta w ogrodzie zoologicznym. Z informacjami o powadze sytuacji i skali zagrożenia pryszczycą będziemy starali się dotrzeć na poziom lokalny, za pośrednictwem m.in. sołtysów czy samorządowców – dodaje wojewoda Klęczar.

Drogi zakażenia pryszczycą

- Apelujemy do rolników, hodowców, przetwórców i przedstawicieli handlu o wyjątkową ostrożność i zachowanie nadzwyczajnych środków prewencji. Szybkie rozpoznanie choroby stanowi pierwszy i najważniejszy etap jej zwalczania! – przypomina wojewoda Klęczar.

Przypominamy: pryszczyca (FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych gospodarskich oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Istnieje 7 serotypów wirusa. Obecnie występujący w UE serotyp O odpowiada za 70% zakażeń na świecie.

Wirus wydalany jest przez zakażone zwierzę w wydychanym powietrzu, wydzielinach oraz wydalinach na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do trzech lat.

Źródłami zakażenia mogą być:

• zwierzęta chore;
• ślina, mleko i jego przetwory, kał, mocz;
• nasienie i zarodki;
• pasza, woda, żłoby, podłogi, pastwiska, skóra, wełna, ręce i odzież obsługi, środki transportu;
• mięso i jego przetwory oraz odpadki kuchenne.

Więcej informacji:

https://www.gov.pl/web/rolnictwo

https://www.wetgiw.gov.pl/

Zachęcamy do upowszechnienia podstawowych informacji o pryszczycy zebranych w materiałach i ulotce opracowanej przez Inspekcję Weterynaryjną: https://www.malopolska.uw.gov.pl/PressArticlePage.aspx?id=17114