Nowe małopolskie rezerwaty przyrody stają się faktem. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie podpisał 4 grudnia 2024 r. cztery zarządzenia w tej sprawie. Utworzenie rezerwatów związane jest z inicjatywą powołania 100 nowych rezerwatów przyrody na 100-lecie Lasów Państwowych. Tym samym liczba rezerwatów przyrody w województwie małopolskim zwiększa się do 90.

Wszystkie propozycje nowych rezerwatów przyrody przeszły proces konsultacji społecznych, zostały zaopiniowane przez Regionalną Radę Ochrony Przyrody w Krakowie oraz uzyskały pozytywne uzgodnienie Wojewody Małopolskiego.

- Małopolska ze względu na swoje położenie i warunki geograficzne jest bardzo bogata w tereny zielone. Mamy świadomość, że w dzisiejszym świecie, który szybko się urbanizuje, właśnie obszary leśne, obszary zielone wymagają szczególnej opieki. Cztery nowe rezerwaty przyrody obejmuję tereny w dużej mierze nienaruszone większą działalnością człowieka. To tereny piękne i ciekawe. Dziękuję za podjęcie działań, aby objąć je tą szczególną formą ochrony, gwarantując tym samym, że będą one dziedzictwem cieszącym kolejne pokolenia mieszkańców naszego województwa i turystów – mówi wojewoda małopolski dr inż. Krzysztof Jan Klęczar.

- Pragnę serdecznie podziękować wszystkim instytucjom i osobom  zaangażowanym w proces ustanawiania nowych rezerwatów w województwie małopolskim. Szczególne słowa podziękowania kieruję do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych i poszczególnych Nadleśnictw: Łosie i Gorlice, ponieważ dzięki bardzo dobrej współpracy możliwe było objęcie tak cennych przyrodniczo terenów rezerwatową formą ochrony - mówi regionalny dyrektor ochrony środowiska w Krakowie Rafał Rostecki.

Nowe rezerwaty przyrody znajdują się w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, w Beskidzie Niskim, w którym do tej pory wyznaczonych było niewiele rezerwatów. Tym samym nowe rezerwaty wypełniają lukę w obszarach o najwyższym reżimie ochronnym między bogatym w rezerwaty Beskidem Sądeckim, a znajdującym się na granicy województwa Magurskim Parkiem Narodowym.

Nowe rezerwaty obejmują powierzchnię prawie 219 ha i wszystkie obejmują grunty Skarbu Państwa znajdujące się zarządzie Lasów Państwowych.

Cisy w Wyskitnej
Rezerwat przyrody Cisy w Wyskitnej obejmuje powierzchnię 5,22 ha i znajduje się w granicach gminy Grybów. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów przyrodniczych i naukowych populacji cisa pospolitego w paśmie Maślanej Góry w Beskidzie Niskim. Propozycja utworzenia tego rezerwatu pojawiła się już 10 lat temu. Teren ten był w przeszłości lasem prywatnym, który został wykupiony przez Lasy Państwowe w ramach realizacji projektu ochrony cisa. Według przeprowadzonych wówczas badań w rezerwacie stwierdzono ok. 1250 dorosłych osobników cisa pospolitego – drzewa objętego ochroną gatunkową. Według obecnej wiedzy jest to jedno z największych skupisk cisa pospolitego w Polsce.

Góra Chełm
Rezerwat przyrody Jaworzyna na Chełmie zajmuje obszar o powierzchni 36,36 ha na terenie gminy Ropa. Rezerwat tworzy się dla zachowania ze względów przyrodniczych i naukowych zespołu jaworzyny ze stanowiskami języcznika zwyczajnego wraz z odsłonięciami skalnymi i rumowiskami na Górze Chełm w Beskidzie Niskim. Wyznaczenie na tym obszarze rezerwatu zostało zaproponowane przez Nadleśnictwo Łosie. W rezerwacie występują duże płaty zespołu jaworzyny z języcznikiem, która jest priorytetowym siedliskiem Natura 2000. Zbiorowisku temu towarzyszy pokaźna populacja języcznika zwyczajnego – paproci objętej ścisłą ochroną gatunkową.

Kozie Żebro i Markowiec-Gródek
Rezerwaty przyrody Kozie Żebro i Markowiec-Gródek położone są na terenie gminy Uście Gorlickie i zajmują powierzchnię odpowiednio 105,51 ha i 71,87 ha. W obu rezerwatach celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych ekosystemów leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego wraz z zespołem reliktowych gatunków organizmów. Wniosek o powołanie rezerwatów został pierwotnie złożony przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, a później ich powstanie włączono do inicjatywy 100 rezerwatów przyrody na 100-lecie Lasów Państwowych. W rezerwatach występuje zbiorowisko żyznej buczyny karpackiej, która w miejscach niedostępnych – na grzbietach, stromych stokach, rumowiskach skalnych i w dolinach cieków – ma charakter zbliżony do naturalnego. Na tych terenach zidentyfikowano kilkadziesiąt gatunków grzybów, porostów i chrząszczy, spośród których kilkanaście uznawanych jest za tzw. relikty puszczańskie. Wśród nich wymienić można: chrząszcze wynurta i zęboszyjkę ognistą, porosty koralóweczkę śluzowatą i złociszka jaskrawego oraz grzyby świecznicę rozgałęzioną i korzaka różnokształtnego.

Podpisane zarządzenia zostały przesłane do publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. Wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Źródło zdjęć: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie