Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, iż wierni jej prawom, tu spoczywamy. Taki napis widnieje na zbiorowej mogile ofiar pacyfikacji Liszek na tamtejszym cmentarzu parafialnym. 81 lat temu niemieccy żołnierze po całodziennych torturach zamordowali przy wzgórzu Maciejówka trzydziestu mieszkańców wsi.  

Uroczystości rocznicowe przygotowane zostały przez wojewodę małopolskiego dr. Krzysztofa Jana Klęczara we współpracy z prezesem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie dr. hab. Filipem Musiałem oraz wójtem gminy Liszki Wojciechem Starowiczem. Obecny był zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma. Uroczyste obchody zorganizowane zostały w ramach Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej.

Najwyższa cena za bohaterskie, a zarazem ludzkie gesty

– W ustanowionym z inicjatywy ruchu ludowego Dniu Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, kilka dni po 81. rocznicy brutalnej pacyfikacji Liszek, właśnie w tym miejscu, przy zbiorowej mogile 30 ofiar haniebnej zbrodni niemieckiego okupanta, chcemy oddać hołd wszystkim mieszkańcom polskich wsi, którzy w tak dramatycznym położeniu nie pozostali obojętni na los Ojczyzny. Zbyt wielu zapłaciło najwyższą cenę za swoje bohaterskie, a zarazem jakże ludzkie gesty. Tutejsze Liszki czy pobliski Kaszów – to tylko 2 wsie spośród 817 miejscowości, w których Niemcy przeprowadzili zbrodnicze pacyfikacje – mówi wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.

Pamiętamy

Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele parafialnym w Liszkach. Tuż przed eucharystią zostały złożone kwiaty przed pomnikiem na Rynku upamiętniającym ofiary pacyfikacji.

Po zakończeniu nabożeństwa uformowany pochód wyruszył w kierunku cmentarza parafialnego. Tam, przy mogile ofiar niemieckiej pacyfikacji, odbyła się dalsza część uroczystości.

Po odegraniu przez Orkiestrę Wojskową w Krakowie hymnu państwowego, odczytany został Apel Pamięci. Następnie kompania honorowa wykonała salwę honorową. Ostatnim punktem uroczystości było złożenie kwiatów oraz zniczy przed pomnikiem.

Siła polskiej wsi

– Nasza wieś jest trwałym nośnikiem polskości – niezależnie od czasów, wyzwań i okoliczności, w jakich przychodziło jej żyć. Dziś w naszej pamięci chcemy w sposób szczególny przywołać trudne i bolesne doświadczenia okresu II wojny światowej. Nie zapominajmy o bohaterach tamtych dni. Niech ofiara męczeństwa polskiej wsi pozostaje w naszej pamięci i spotyka się z naszym głębokim szacunkiem. Chciejmy w niej dostrzec rdzeń prawdziwego patriotyzmu – dodaje wojewoda Klęczar.

Niemiecka pacyfikacja Liszek

W nocy z 3 na 4 lipca 1943 r. Niemcy otoczyli kordonem całe Liszki. Przeprowadzili w domostwach rewizje, wyprowadzili Polaków na łąkę i rozkazali wszystkim leżeć nieruchomo twarzą do ziemi. Spośród leżących na ziemi wybierano pojedyncze osoby, które następnie kierowano na brutalne przesłuchania do pobliskiej stodoły.

Pacyfikacja trwała kilkanaście godzin. Pod koniec dnia oznajmiono, że przesłuchane osoby zostaną rozstrzelane z powodu przynależności lub sprzyjania „bandom” występującym przeciwko władzom okupacyjnym. Następnie jeden z niemieckich funkcjonariuszy przeszedł wśród leżących na wzgórzu Maciejówka i zamordował strzałem w tył głowy 30 osób. Zginęło wówczas 27 mężczyzn i 3 kobiety. Po zakończeniu egzekucji okupanci podpalili część zabudowań, zakazując gaszenia pożaru.

Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej

12 lipca 1943 r. niemieccy okupanci rozpoczęli pacyfikację wsi Michniów w województwie świętokrzyskim. Za pomoc niesioną partyzantom mieszkańcy zostali w ciągu dwóch dni w okrutny sposób wymordowani, a miejscowość spalono. Na pamiątkę tamtych wydarzeń, w 2017 r. Sejm ustanowił 12 lipca Dniem Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej.

Źródło informacji historycznych: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/203130,Uroczystosc-w-Dniu-Walki-i-Meczenstwa-Wsi-Polskiej-Liszki-12-lipca-2024.html