– Aby piękno zabytków trwało, aby je jeszcze lepiej wydobyć… Aby chronić to, co polskie, a co zapisane zostało w tych szczególnych obiektach. Właśnie po to rząd Premiera Mateusza Morawieckiego opracował Rządowy Program Odbudowy Zabytków. Inwestycje z nimi związane mają szczególny wymiar. Bo zabytki to nasze dobro wspólne i zobowiązanie. Chcemy je w jak najlepszym stanie przekazać kolejnym pokoleniom. Dlatego z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków trafiają kolejne już środki do samorządów. II edycja da Małopolsce prawie 146 mln zł na ponad 270 projektów – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Wyniki naboru wojewoda Kmita omówił na briefingu prasowym, który odbył się w baszcie Zebrzydowskiego na terenie klasztoru Ojców Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Na spotkanie zostali zaproszeni samorządowcy z powiatów wadowickiego i suskiego, którym wojewoda wraz z posłem Filipem Kaczyńskim wręczyli symboliczne czeki potwierdzające dofinansowanie z II edycji Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.

Małopolskie skarby

Przyznane małopolskim samorządom dofinansowania opiewają na kwoty od 3,5 mln zł do ok. 30 tys. zł.

Obiekty objęte dofinansowaniem to zarówno budynki sakralne, jak i budynki, takie jak urzędy, szkoły czy domy kultury. Mieszkańcy bezpośrednio skorzystają na remontach i renowacji tych miejsc, w których często pracują, uczą się lub spędzają czas wolny.

Największe środki – po 3,5 mln zł – otrzymają następujące projekty:
– „Remont konserwatorski Łazienek Borowinowych w Krynicy-Zdroju” – zadanie gminy Krynica-Zdrój,
– „Renowacja zabytkowego budynku Bazyliki Katedralnej w Tarnowie” – zadanie gminy miejskiej Tarnów,
- „Przebudowa Żłobka Samorządowego nr 5, os. Willowe 2” – zadanie gminy miejskiej Kraków,
– „Rewitalizacja „Budynku ‘pod zegarem’ w gminie Olkusz, etap II” – zadanie gminy Olkusz,
– „Remont konserwatorski wraz z towarzyszącymi robotami budowlanymi elewacji zewnętrznej południowej Budynku Głównego Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie” – zadanie województwa małopolskiego.

Na zadanie „Prace remontowo-konserwatorskie na terenie Dworu w Łopusznej – filii Muzeum Tatrzańskiego im. Doktora Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem” także samorząd województwa małopolskiego otrzyma 3 430 000 zł.

Prawie milion zł otrzyma gmina miejska Kraków również na konserwację i zabezpieczenie zabytków na terenie Panteonu Narodowego.

Do Nowego Sącza trafi prawie 2 mln na trzy zadania: modernizację budynku ratusza w mieście Nowy Sącz – etap II oraz renowację konserwatorską Zamku Królewskiego - etap I i II.

Ale dofinansowanie otrzymają także gminy najmniejsze. Według GUS (https://krakow.stat.gov.pl/dane-o-wojewodztwie/powiaty-1020/powierzchnia-i-ludnosc---dane-powiatowe-1231/) takimi jednostkami z najmniejszą powierzchnią są w Małopolsce: Grybów (gmina miejska), Limanowa (gmina miejska) i Świątniki Górne.

I tak Grybów pozyskał prawie 3 mln zł na dwa projekty: odbudowę zabytkowego muru przy Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym oraz modernizację zabytkowego budynku Urzędu Miejskiego - Etap II.

Miasto Limanowa zrealizuje zaś dwa zadania z łącznym dofinansowaniem 1,3 mln zł. Będzie to odnowienie i impregnacja elewacji  oraz odbudowa schodów zewnętrznych zabytkowego kościoła pw. Wszystkich Świętych w parafii Łososina Górna oraz odnowa i zabezpieczenie przed degradacją zabytkowego budynku dawnego dworu szlacheckiego pełniącego obecnie funkcję Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej.

Z kolei gmina Świątniki Górne dzięki środkom w wysokości prawie 1,3 mln zł wykona prace konserwatorskie i restauratorskie w obrębie zabytkowego kościoła pw. św. Stanisława B.M. w Świątnikach Górnych.

Natomiast gmina z najmniejszą liczbą ludności w Małopolsce – Racławice – wykona konserwację ołtarza bocznego z obrazami znajdującego się w kościele parafialnym pw. św. Piotra i Pawła w Racławicach. Dofinansowanie wyniesie w jej przypadku ponad 142 tys. zł.

– To kolejny program, który podniesie jakość życia naszych obywateli. Wpłynie również pozytywnie na turystykę. Inwestujemy w całą Polskę, bo dla nas nie ma Polski A, B czy C – podkreśla wojewoda Kmita.

Wyniki dla Małopolski:

http://www.malopolska.uw.gov.pl/Docs/Edycja_2_RPOZ_wojmałopolskie.pdf

Powiat suski i wadowicki

Dofinansowanie dla samorządów z powiatu suskiego to prawie 3,7 mln zł. Otrzyma je 16 inwestycji.

Dofinansowanie dla samorządów z powiatu wadowickiego to prawie 12 mln zł. Otrzyma je 19 inwestycji.

– Tylko w tych dwóch powiatach dofinansowanie otrzymało 35 projektów. Łącznie przekracza ono 15,3 mln zł. Konserwacji doczekają się organy piszczałkowe Aleksandra Żebrowskiego w tym wyjątkowym miejscu, jakim jest Bazylika Kalwaryjska. Wyremontowany zostanie fragment Szlaku Dróżek Kalwaryjskich. Na obie inwestycje – mające na celu chronić to wyjątkowe dziedzictwo sanktuarium pasyjno-maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej – polski rząd przeznaczy prawie 3,5 mln zł. A lista zabytków z dofinansowaniem to swoista mapa pereł i perełek ziemi wadowickiej i suskiej: kapliczki w gminie Brzeźnica czy w Tomicach; ołtarz w kościele parafialnym pw. Świętej Trójcy Przenajświętszej w Bieńkówce czy ołtarz św. Józefa z kościoła pw. św. Mikołaja w Sidzinie; pałac Bobrowskich w Andrychowie czy pałac w Ryczowie; dom Jalu Kurka w Naprawie; Dworzec Babiogórski w Zawoi Centrum czy budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Brodach. To historia tego wyjątkowego regionu. Historia, której blask dzięki Rządowemu Programowi Odbudowy Zabytków chcemy ocalić i ochronić w jak najszerszym zakresie – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Aby Polska piękniała i rozwijała swój potencjał

W całej Polsce na ponad 3200 inwestycji przeznaczona zostanie kwota blisko 1,8 mld zł.

– Rozstrzygnięcie tego kolejnego naboru dotyczącego ochrony zabytków jest przede wszystkim wielką radością, bo obserwujemy, jeżdżąc po Polsce, jak wiele z tych zabytków pięknieje, jak wiele miejsc, które były zapomniane, które dla społeczności lokalnej już niewiele znaczyły – zarastały trawą – nagle stają się atrakcyjne turystycznie, nagle stają się ośrodkami życia społeczności lokalnej. Ile jednocześnie celów realizujemy poprzez ten wspaniały program – trudno naprawdę zliczyć – podkreślił premier Mateusz Morawiecki, ogłaszając wyniki II naboru.

– Zabytki to pamięć i piękno – to powtarzamy. Zabytki tworzą naszą tożsamość, poprawiają jakość naszego otoczenia, ale także są wielkim, bardzo istotnym kołem zamachowym gospodarki i rozwoju. Dlatego inwestycje w zabytki, podobnie jak inwestycje w kulturze, to są najbardziej efektywne inwestycje, jakie możemy sobie wyobrazić – dodał minister kultury i dziedzictwa naukowego, prof. Piotr Gliński.

Zabytki jako dobro wspólne

– W ramach I edycji Rządowego Programu Odbudowy Zabytków dzięki decyzji Premiera Mateusza Morawieckiego otrzymaliśmy niemal 202 mln zł na prawie 380 inwestycji związanych z zabytkami: prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych. Tamte środki, jak i te z II naboru to dodatkowe dofinansowania – oprócz tych przeznaczanych regularnie na cele ochrony i odnowy zabytków. Ochronę zabytków postawiliśmy bowiem w centrum uwagi. Bo zabytki to nasze dobro wspólne, o które chcemy dbać razem z samorządami i gospodarzami poszczególnych obiektów – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

– Ten program jest dowodem na bardzo bliską współpracę rządu i samorządu, ponieważ samorządy, które są blisko tych lokalnych zabytków, pamiątek historii bardzo chcą o nie dbać, ale nie bardzo mogą sobie na to pozwolić. Dlatego ta współpraca z budżetem państwa, który wykłada lwią część na odnowy zabytków, na restauracje tych zabytków – jest fundamentalna – zaznaczał premier Mateusz Morawiecki.

II nabór

II nabór trwał od 26.07. do 16.08.2023 r. Do składania wniosków uprawnione były gminy, powiaty i województwa.

Podmiot uprawniony (wnioskodawca) mógł złożyć maksymalnie dziesięć wniosków o dofinansowanie w trzech kategoriach:
a) do 150 000 złotych,
b) do 500 000 złotych,
c) do 3 500 000 złotych.

– Dofinansowanie z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków mogło być przyznane w przypadku posiadania przez wnioskodawcę udziału własnego na realizację zadania inwestycyjnego nawet tylko 2% wartości zadania inwestycyjnego – przypomina wojewoda Łukasz Kmita.

Środki z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków mogą być przeznaczone na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.