Odtąd nie ma ani strzelców, ani drużyniaków. Wszyscy, co tu jesteście zebrani, jesteście żołnierzami polskimi. (…) Jedynym waszym znakiem jest odtąd orzeł biały... – tymi słowami jednoczył oddziały zebrane na krakowskich Oleandrach Józef Piłsudski. Tworzona w pierwszych dniach sierpnia 1914 r. „Kadrówka”, dwa dni po przemówieniu marszałka, otrzymała rozkaz i wyruszyła w stronę granicy rosyjskiego zaboru. Ku – jak miano nadzieję – niepodległości.
W uroczystościach rocznicowych wspominających tamte wydarzenia uczestniczyli I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz oraz II wicewojewoda małopolski Mateusz Małodziński. Obecni byli także: szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, prezydent miasta Krakowa Jacek Majchrowski, zastępca dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie Cecylia Radoń.
Lekcja historii
- Kultywowanie tradycji marszów „Kadrówki” to hołd składany Legionom i ich twórcy. To także lekcja historii o czynie niepodległościowym. Lekcja patriotyzmu i pokory. Lekcja przypominająca, że niepodległość i niezawisłość zdobywane były latami, w trudzie i poświęceniu. To wreszcie lekcja o sile polskiego ducha, który porywał do narodowych zrywów – mówi I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.
Za organizację Marszu odpowiada Stowarzyszenie „Marsz Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej”. Honorowym komendantem Marszu jest Jan Józef Kasprzyk – szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a komendantem – Dionizy Krawczyński, prezes Stowarzyszenia.
„Kadrówka” odbywa się pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. W tym roku towarzyszy jej hasło: „W 86. rocznicę zakończenia sypania kopca Piłsudskiego”.
Śladami historii
Wspominając wymarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej w stronę zaboru rosyjskiego, przywołujemy miejsca związane z Józefem Piłsudskim i jego żołnierzami. A tych nie brakuje na mapie Krakowa.
W jednym z takich miejsc, przy ul. Józefa Piłsudskiego, znajduje się pomnik marszałka i jego legionistów. To tu w sobotnie popołudnie odbył się uroczysty apel rozpoczynający LVIII (43. po wojnie) Marsz Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej. Złożone zostały także kwiaty u stóp monumentu.
Podczas uroczystości wicewojewoda Ryszard Pagacz odebrał przyznaną przez organizatorów Marszu Małopolskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu w Krakowie specjalną statuetkę „Śladem bohaterów 1924-2024” w 100-lecie pierwszego Marszu Szlakiem Kadrówki. Statuetka ta jest przekazywana osobom i instytucjom od lat wspierającym Marsz.
- Dziękuję za tę statuetkę. I dziękuję wszystkim, którzy dbają o to, aby tradycja Marszu była żywa i jednoczyła kolejne pokolenia – dodaje wicewojewoda Ryszard Pagacz.
Następnie uczestnicy – z asystą wojskową i orkiestrą – przemaszerowali na Rynek Główny, gdzie nastąpiło złożenie kwiatów w miejscu przysięgi Tadeusza Kościuszki. Kolejno Marsz skierował się na Wawel, gdzie w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów odbyły się dalsze uroczystości. Kwiaty złożone zostały na sarkofagach Józefa Piłsudskiego oraz prezydenta prof. Lecha Kaczyńskiego, a w wawelskiej katedrze odprawiona została msza święta w intencji marszałka i jego żołnierzy.
- Warto wspomnieć, że w latach 2006-2009 polski prezydent Lech Kaczyński był honorowym protektorem Marszu. W swoich wystąpieniach często nawiązywał do działalności Józefa Piłsudskiego, podkreślając, że był to jeden z najwybitniejszych polityków europejskich pierwszych dziesięcioleci dwudziestego wieku. Nie szczędził także pochwał dla stworzonych przez niego Brygad, z których powstały późniejsze Legiony – dodaje II wicewojewoda małopolski Mateusz Małodziński.
Tuż po mszy, zebrani wspólnie z asystą wojskową i orkiestrą przemaszerowali na plac o. Adama Studzińskiego, gdzie pod Krzyżem Katyńskim złożone zostały kwiaty.
Wieczorem na Małym Rynku odbyła się 85. Krakowska Lekcja Śpiewania „Kadrówka 1914” organizowana przez Bibliotekę Polskiej Piosenki. Podczas tego wyjątkowego koncertu publiczność wspierał niezawodny Teatr Loch Camelot. Wśród wyśpiewanych utworów znalazły się między innymi: „Hymn strzelecki (naprzód drużyno strzelecka)”, „Kadrówka”, „Kto cię wołał legionisto” czy „Przybyli ułani”.
Uroczystości 5 sierpnia zakończył capstrzyk pod kopcem Józefa Piłsudskiego na Sowińcu.
W tym roku przypada 86. rocznica zakończenia sypania kopca Józefa Piłsudskiego. Początkowo zwany kopcem Niepodległości i kopcem Wolności miał stać się pomnikiem walki narodu o niepodległość. Ostatecznie, po śmierci Józefa Piłsudskiego, kopiec nazwano jego imieniem.
Tego dnia minister Kasprzyk wręczył w imieniu prezydenta RP Andrzeja Dudy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany pośmiertnie śp. Wojciechowi Pęgli – wieloletniemu, zasłużonemu komendantowi Kadrówki. Uhonorowani zostali także szczególnie zasłużeni, którzy odebrali z rąk szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Medale „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria”. Wśród wyróżnionych znalazł się doradca wojewody małopolskiego Krzysztof Durek, który otrzymał Medal „Pro Patria”.
Raduje się serce, raduje się dusza, gdy Pierwsza Kadrowa na wojenkę rusza
-(…) Spadł na was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granicę rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna Wojska Polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie Ojczyzny. Patrzę na was, jako na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska i pozdrawiam was, jako Pierwszą Kadrową Kompanię – tak brzmiał fragment rozkazu marszałka Józefa Piłsudskiego, który sprawił, że 6 sierpnia nad ranem z krakowskich Oleandrów wyruszył oddział złożony z około 150 strzelców.
W niedzielny poranek słowa te wybrzmiały ponownie podczas apelu na Oleandrach. Uczestniczyła w nim asysta wojskowa oraz orkiestra. Obecni byli przedstawiciele władz państwowych, samorządowych i wojskowych, żołnierze, organizacje strzeleckie, harcerze i osoby cywilne.
- Marsz Szlakiem Kadrówki to symbol – symbol polskiej drogi niepodległości, polskiej determinacji i umiłowania wolności – podkreśla wicewojewoda Mateusz Małodziński.
Pierwszym przystankiem LVIII (43. po wojnie) Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej była Kwatera Legionowa na cmentarzu Rakowickim. Podczas Apelu Pamięci przywołano tu bohaterów polskiej niepodległości, a na mogiłach Legionistów złożono kwiaty.
Idąc dalej śladem wytyczonym 109 lat temu, uczestnicy Marszu, tak jak żołnierze Józefa Piłsudskiego, o godz. 9.45 dotarli do Michałowic, gdzie strzelcy obalili słupy graniczne. Pod stojącym w tym miejscu pomnikiem odbyły się uroczystości upamiętniające tamto wydarzenie.
Uczestnicy Marszu przejdą trasę łącznie około 120 km, by 12 sierpnia dotrzeć do Kielc.
Więcej o „Kadrówce”: https://ipn.gov.pl/pl/historia-z-ipn/104375,Kadrowka-rusza-w-boj.html