Wojciech Mszanik – w czasach stalinowskich skazany za pomoc partyzantom podziemia niepodległościowego. Zmarł w więzieniu w Gliwicach i został pogrzebany na tamtejszym cmentarzu. Miejsce jego pochówku zostało odnalezione w wyniku prac zainicjowanych przez pion poszukiwań i identyfikacji IPN w Katowicach. Ekshumacja nastąpiła w lipcu 2020 r., a dziś doczesne szczątki Wojciecha Mszanika pochowano uroczyście w Grywałdzie w powiecie nowotarskim, gdzie przyszedł na świat. W uroczystościach pogrzebowych udział wziął I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.

- Pochowano go daleko od rodzinnej ziemi, w przestrzeni przeznaczonej na pochówki więzienne, bez powiadomienia o tym rodziny. Dzięki pracom, jakie podjął Instytut Pamięci Narodowej, dziś wrócił do rodzinnej ziemi. Spotykając się dziś tutaj, oddajemy hołd temu odważnemu współpracownikowi podziemia niepodległościowego i przywołujemy jego tragiczną historię. Cześć jego pamięci! – mówi I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.

Msza święta pogrzebowa została odprawiona w kościele Świętego Marcina Biskupa w Grywałdzie. Następnie odbyły się uroczystości na cmentarzu parafialnym, odegrano hymn państwowy, a doczesne szczątki Wojciecha Mszanika złożono w rodzinnym grobie. Wnuczka odebrała od zastępcy dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie Michała Wenklara rogatywki wojskowe oraz portret dziadka. Kwiaty na miejscu wiecznego spoczynku Wojciecha Mszanika złożył I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.
*
Wojciech Mszanik urodził się 1 maja 1899 r. w Grywałdzie. Jeszcze w czasie zaborów ukończył trzy klasy szkoły powszechnej, a następnie pracował na rodzinnym gospodarstwie. Od 1917 r. służył w wojsku austro-węgierskim (przypuszczalnie w 20. pułku piechoty lub 32. pułku strzelców), a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był żołnierzem 2. pułku strzelców podhalańskich w Sanoku. Został zdemobilizowany dopiero w 1920 r., co może świadczyć o tym, że wziął czynny udział w walkach o granice II RP.

Po powrocie z wojska zamieszkał w rodzinnym Grywałdzie, gdzie niebawem założył rodzinę.

Na przełomie czerwca i lipca 1949 r. do jego domu przyszli partyzanci oddziału „Wiarusy” – grupy, która po śmierci Józefa Kurasia „Ognia” i rozbiciu jego zgrupowania kontynuowała działalność niepodległościową przede wszystkim na terenach powiatów nowotarskiego, limanowskiego i nowosądeckiego. Nie wahając się, wybrali jako pierwszą potencjalną kryjówkę właśnie dom Mszanika, do którego dotarli późną nocą. Wchodząc do środka, zapytali wprost, czy mogą u niego przenocować, na co wyraził zgodę.

W drugiej połowie lipca, na skutek prowokacji UB, oddział „Wiarusy” został rozbity, a większość jego partyzantów pochwycona. Rozpoczęło się śledztwo, podczas którego bezpieka wpadła na ślad tzw. meliniarzy oddziału z Gronkowa. 30 lipca 1949 r. funkcjonariusze UB aresztowali Wojciecha Mszanika i przeprowadzili rewizję jego zabudowań. Śledztwo w jego sprawie PUBP w Nowym Targu wszczął 3 sierpnia. W akcie oskarżenia zarzucano mu pomoc partyzantom oraz niepowiadomienie o ich obecności władz.

Podobnie jak setki innych współpracowników partyzantów, Wojciech Mszanik trafił przed Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie, po czym na podstawie wyroku z 26 września 1949 r. został skazany na pięć lat więzienia oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na trzy lata. Karę odbywał początkowo w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie, ale już w czerwcu 1950 r. trafił do Sztumu, a później od września 1950 r. przebywał w więzieniu w Gliwicach. Data jego zwolnienia ustalona została na dzień 1 sierpnia 1954 r.

Rodzina starała się o ułaskawienie lub zmniejszenie wymiaru tej kary, jednak prośby pozostawały bez reakcji władz. 4 marca 1951 r. Wojciech Mszanik zmarł w więzieniu w Gliwicach.   

Sąd wolnej III RP unieważnił wyrok z 1949 r., podkreślając, że działalność Mszanika wiązała się z walką na rzecz odzyskania niepodległości przez państwo polskie.

Źródło: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/187957,Uroczystosci-pogrzebowe-Wojciecha-Mszanika-ofiary-stalinowskiego-rezimu-Grywald-.html