W związku z sytuacją kryzysową konieczna była ewakuacja dzieł z Zamku Królewskiego na Wawelu. Pod nadzorem pracowników obiekty zostały zabezpieczone i zewidencjonowane. Następnie drogą wodną – z wykorzystaniem czterech łodzi płaskodennych – trafiły bezpiecznie do opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Nieco później doszło do eksplozji w centrum Krakowa. W wyniku powstałego pożaru ewakuowano osoby i dobra kultury z Pałacu Sztuki.
To tylko ćwiczenia…
Na szczęście to tylko scenariusz ćwiczeń, choć każda z tych sytuacji mogłaby przecież wydarzyć się naprawdę. Ćwiczenia „ZABYTEK-23” w ostatnich dniach zorganizował w Małopolsce Międzynarodowy Ośrodek Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu. Warsztaty odbyły się pod hasłem: „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych”.
W podsumowaniu części praktycznej uczestniczył wojewoda małopolski Łukasz Kmita. Odbyło się ono w Kopalni Soli Bochnia. Także tam ćwiczona była ewakuacja rannego przez grupę ratowniczo-medyczną Kopalni.
- Fundamentem działań powołanego w 2019 r. przez Ministra Obrony Narodowej Międzynarodowego Ośrodka Szkoleń i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu jest bezpieczne zachowanie dziedzictwa kulturowego – tego, co najcenniejsze. Przeprowadzanie ćwiczeń to jeden ze sposobów weryfikacji przygotowanych planów uwzględniających różne sytuacje kryzysowe. Bogactwo kulturowe Małopolski sprawia, że właśnie tu takie ćwiczenia mają swój głęboki sens. Wszystkie działania wymagają ścisłej współpracy wielu podmiotów, w tym m.in. administracji publicznej i służb mundurowych. Konieczne jest sprawdzanie, jak w praktyce ta współpraca funkcjonuje i które elementy można dopracować. Dziękuję wszystkim podmiotom zaangażowanym w przygotowania i uczestniczącym w części praktycznej – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.
Bo najważniejsza jest współpraca
Część praktyczna warsztatów „ZABYTEK-23” prowadzona była w Krakowie, Tarnowie i Bochni. W ćwiczeniach współdziałały ze sobą Siły Zbrojne RP oraz przedstawiciele jednostek administracji publicznej, w tym między innymi: Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, Karpackiego Oddziału Straży Granicznej, 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej, 6 Brygady Powietrznodesantowej, Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych oraz Oddziału Żandarmerii Wojskowej.
Całość obserwowali także przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Obrony Narodowej, Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego.
Historyk sztuki w mundurze. Spadkobiercy Karola Estreichera
Porozumienie o współpracy w celu ustanowienia Międzynarodowego Ośrodka Szkoleń i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu podpisali w lipcu 2019 r. sekretarz stanu w MKiDN Jarosław Sellin i sekretarz stanu w MON Wojciech Skurkiewicz. Powołanie wyspecjalizowanego wojskowego ośrodka usankcjonowało wieloletnie zaangażowanie Rzeczypospolitej Polskiej w ratowanie zabytków, zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.
Decyzją Ministra Obrony Narodowej z 2022 r. Międzynarodowemu Ośrodkowi Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu patronuje wyjątkowy człowiek. Karol Estreicher – polski historyk sztuki, prozaik, major Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, naczelny rewindykator zagrabionych przez Niemców polskich skarbów kultury, wreszcie profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Postać wyjątkowa, wszechstronna, niezwykła.
Przy okazji przeprowadzanych w Małopolsce warsztatów otwarta została wystawa poświęcona właśnie prof. mjr. Karolowi Estreicherowi. Można ją zobaczyć w gościnnych salach Pałacu Sztuki w Krakowie.
- Estreicherowie na stałe zapisali się na kartach polskiej kultury i nauki. Szczególnie w Krakowie nie brak śladów ich działań i dokonań. Warto wspomnieć, że Karol Estreicher był szóstym profesorem w rodzinie związanym z Uniwersytetem Jagiellońskim. Jego ojciec zaś pełnił funkcję rektora tej uczelni do 1921 r. Dziadek przez wiele lat przewodził Bibliotece Jagiellońskiej jako dyrektor placówki. Zasłynął natomiast jako twórca monumentalnej 22-tomowej bibliografii druków polskich z lat 1470-1889. Otwarta wystawa pozwala ponownie spojrzeć w głąb wydarzeń, jakie były udziałem nie tylko patrona Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu, ale właśnie kolejnych pokoleń, z których wyrósł Karol Estreicher. Pokoleń, którym przyświecał cel: stać na straży polskiego dziedzictwa kulturalnego – dodaje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.
Źródło: Międzynarodowy Ośrodek Szkoleń i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu