20 czerwca 1943 r. okupanci przeprowadzili zakrojoną na szeroką skalę akcję pacyfikacyjną, mającą na celu likwidację współpracowników podziemia niepodległościowego w rejonie Krzeczowa. Dziś odbyły się tam uroczystości poświęcone upamiętnieniu wydarzeń sprzed 80 lat.
 
Uroczystości rocznicowe przygotowane zostały przez wojewodę małopolskiego Łukasza Kmitę we współpracy z prezesem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie dr. hab. Filipem Musiałem oraz wójtem gminy Lubień Kazimierzem Szczepańcem. Uczestniczył w nich również senator Andrzej Pająk.

– W obliczu totalnie zbrodniczego zamachu na suwerenność naszego kraju, jakim był 1 września 1939 roku, mieszkańcy polskiej wsi nie pozostali obojętni. Stali się wielkimi i zagorzałymi obrońcami zagrożonej niepodległości. Ich szlachetną postawę trzeba odczytać jako akt najwyższego heroizmu, bo – jak pokazuje historia – częstokroć była ona okupiona największą ofiarą. Dowodzi tego ponura karta historii Krzeczowa, zapisana pod datą 20 czerwca 1943 roku. To właśnie wtedy Niemcy przeprowadzili tragiczną w skutkach operację pod kryptonimem „Dora”, która miała na celu zlikwidowanie niepodległościowego podziemia działającego w tych okolicach. O świcie, po okrążeniu wsi, oddziały okupanta zaganiały jej mieszkańców na przesłuchanie przed budującą się remizę strażacką. Niemcy strzelali do tych, którzy zaczynali uciekać i którzy rzekomo prowokowali zakłócanie przebiegu akcji. W ten sposób bestialsko zamordowali w tych dniach w sumie 18 mieszkańców Krzeczowa i 4 osoby z pobliskich miejscowości – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Msza święta polowa przy kościele św. Wojciecha, pod przewodnictwem abp. Marka Jędraszewskiego metropolity krakowskiego, rozpoczęła obchody rocznicowe. Tuż przed eucharystią zostały jeszcze złożone kwiaty w miejscu pacyfikacji – w centrum wsi, poniżej kościoła, pod pomnikiem upamiętniającym to wydarzenie.

Zaraz po zakończeniu mszy świętej wojewoda małopolski Łukasz Kmita wręczył trzy Krzyże Zasługi – jeden Srebrny i dwa Brązowe. Krzyże zostały przyznane za zasługi w działalności na rzecz społeczności lokalnej oraz zachowania dziedzictwa kulturowego.

Po wyjściu z kościoła uformowany został pochód, który wyruszył na cmentarz parafialny. Tam, w obecności asysty honorowej, posterunku honorowego i Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej  miała miejsce dalsza część uroczystości.

– Pamięć o Ofiarach hitlerowskiego terroru, szczególnie w obliczu obecności żyjących Świadków, jest nie tylko wyrazem hołdu wobec tak wielu poległych, którzy w imię najwyższych ideałów przelali krew na ołtarzu Ojczyzny, ale również szczególnym zobowiązaniem względem przyszłych pokoleń. Niech to nasze dzisiejsze upamiętnienie będzie dla młodych ludzi wymownym znakiem szacunku wobec przeszłości – dodaje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Krzeczów to nie jedyne miejsce, w którym 80 lat temu dokonano pacyfikacji. 1 lipca 1943 r. niemieccy żołnierze, po całodziennych torturach, zamordowali 26 mieszkańców wsi Kaszów. Trzy dni później, w odwecie za działalność partyzancką, Niemcy dokonali egzekucji 30 osób w stodole przy tzw. Maciejówce w sąsiedniej wsi Liszki.
 
***
Okupanci okrążyli Krzeczów o świcie i stopniowo, pod groźbą użycia broni, zaganiali wszystkich mieszkańców do centrum wsi – na plac obok budowanej w tym czasie remizy strażackiej. Po drodze, rzekomo na skutek strzałów, jakie miały paść z jednego z budynków, zaczęto też rozstrzeliwać niektórych ludzi na miejscu. Strzelano też do tych, którzy próbowali uciekać.

Kiedy zgromadzono już wszystkich znalezionych we wsi mieszkańców w jednym miejscu, kazano im położyć się na ziemi, a następnie na podstawie przygotowanych wcześniej list zaczęto brutalne przesłuchania. Zakończyły się one późnym popołudniem, gdy doraźny sąd policyjny skazał na karę śmierci dziewięć osób, wśród nich sołtysa Krzeczowa Jana Rapacza oraz pochodzącego z tej miejscowości ks. Franciszka Czubina. Całą tę grupę odprowadzono na miejscowy cmentarz i tam rozstrzelano. Łącznie w Krzeczowie zginęło tego dnia 19 osób, natomiast trzy następne zastrzelone zostały w pobliskim Tenczynie.

Więcej: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/odwet-na-polskiej-wsi/186855,Uroczystosci-w-zwiazku-z-80-rocznica-pacyfikacji-Krzeczowa-25-czerwca-2023.html