Przyroda to konkurent, z którym człowiek nie jest w stanie wygrać. Takim przykładem są osuwiska, które, latami uśpione, dają o sobie znać w najmniej oczekiwanych momentach. Czasem wystarczą intensywne opady, aby wylały cieki wodne i spowodowały duże zniszczenia. Polski rząd wspiera samorządy w tym zadaniu i daje możliwość odbudowy zniszczonej infrastruktury. W 2023 roku jednostkom samorządu terytorialnego z Małopolski przyznano z rezerwy celowej budżetu państwa łącznie ponad 29 mln zł na realizację zadań związanych z usuwaniem skutków ruchów osuwiskowych ziemi oraz usuwaniem skutków klęsk żywiołowych.

Podczas dzisiejszego briefingu w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie gminy Lanckorona i Zakliczyn oraz miasta Limanowa i Nowy Sącz odebrały czeki na realizację zadań w ramach usuwania skutków ruchów osuwiskowych ziemi. Wojewoda małopolski Łukasz Kmita podpisał również 2 umowy potwierdzające przyznane dofinansowanie z gminą Kamionka Wielka opiewające na kwotę prawie 4 mln zł. W wydarzeniu wziął udział I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz, który pełni również funkcję przewodniczącego Wojewódzkiego Zespołu Nadzorującego Realizację Zadań w Zakresie Przeciwdziałania Ruchom Osuwiskowym oraz Usuwania ich Skutków, reprezentujący ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego – dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego w MSWiA Wojciech Radecki wraz z pracownikami Wydziału Usuwania Skutków Klęsk Żywiołowych, a także członkowie Wojewódzkiego Zespołu na czele z prof. dr. hab. Antonim Wójcikiem.

– Przyznane w tym roku ponad 29 mln zł na walkę z osuwiskami i skutkami klęsk żywiołowych to nieocenione wsparcie dla małopolskich samorządów. Walka z niszczycielską przyrodą nigdy nie jest równa, ale w przypadku wystąpienia zagrożeń podejmujemy sprawne działania i reagujemy na bieżąco. Działamy w trosce o bezpieczeństwo Małopolan oraz tak licznie odwiedzających nasz region turystów. Bardzo dziękuję rządowi z premierem Mateuszem Morawieckim na czele, że dba o to, aby środki na odbudowę zniszczonej przez żywioł infrastruktury trafiały na konta samorządów – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

– Ponad 29 mln zł dla małopolskich samorządów to rekordowa kwota również w skali kraju. To 44% wszystkich środków przyznanych w tym roku z rezerwy celowej numer 4 na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych. Pokazuje to jak wielki jest udział tych środków w ramach realizacji zadań przewidzianych na przeciwdziałanie usuwania skutków klęsk żywiołowych – mówi dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego w MSWiA Wojciech Radecki.
 
– Potrzeby są ogromne, bo część naszego województwa to naturalne osuwiska, które się uaktywniają. Bywa tak, że przez wiele lat są nieaktywne. Potem ze starych map wynika, że teren jest osuwiskowy i te działania oraz badania trzeba prowadzić głębiej. Tak też jest m.in. w Rabce. To jest to na co zwracaliśmy uwagę w trakcie naszego ostatniego posiedzenia zespołu – mówi I wicewojewoda Ryszard Pagacz.

– Nasza rola polega na tym, aby spojrzeć dokładnie na osuwiska, czy głębiej pod ziemią nie ma elementów, które się przesuwają. Na wierzchu to widać, ale naszym zadaniem jest, aby to sprawdzić dodatkowymi badaniami, takimi jak np. wiercenia – mówi prof. dr hab. Antoni Wójcik, nadzorujący prace Wojewódzkiego Zespołu Nadzorującego Realizację Zadań w Zakresie Przeciwdziałania Ruchom Osuwiskowym oraz Usuwania ich Skutków.

Tegoroczne środki trafią do 11 samorządów na realizację 16 zadań:

• 8 gmin: Kamionka Wielka (2 zadania), Piwniczna-Zdrój (1 zadanie), Rabka-Zdrój (1 zadanie), Lanckorona (1 zadanie), Zakliczyn (1 zadanie), miasto i gmina uzdrowiskowa Muszyna (1 zadanie), miasto Nowy Sącz (1 zadanie), miasto Limanowa (3 zadania) – na łączną kwotę prawie 19,5 mln zł;
  
  
• 3 powiatów: nowosądecki (1 zadanie), tarnowski (3 zadania), wielicki (1 zadanie) – na łączną kwotę blisko 8 mln zł.
  
  

W ramach przyznanego dofinansowania wykonane zostaną zadania polegające na wykonaniu niezbędnej dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Na ten etap prac środki otrzymały gminy Kamionka Wielka (1 zadanie) i Rabka-Zdrój oraz powiat tarnowski (3 zadania). Gminy Lanckorona, Zakliczyn, miasto Limanowa (2 zadania) oraz powiat nowosądecki otrzymają natomiast środki na wykonanie dokumentacji projektowo-budowlanej.

Gminy Kamionka Wielka, Piwniczna-Zdrój, miasto i gmina uzdrowiskowa Muszyna oraz miasta Limanowa i Nowy Sącz zrealizują właściwe prace stabilizujące dla 5 osuwisk wraz z remontem/odbudową dróg gminnych. Również powiat wielicki ustabilizuje 1 osuwisko i odbuduje drogę powiatową.

– Najwięcej środków otrzymał powiat wielicki, prawie 7,5 mln  zł – gdzie w miejscowości Łazany zostaną wykonane właściwe prace w ramach zadania pn. „Zabezpieczenie i stabilizacja osuwiska wraz z odbudową drogi i usunięciem skutków w ciągu drogi powiatowej nr 2020K Łazany – Niegowić”. Bardzo wysokie dofinansowanie otrzymała również gmina Piwniczna-Zdrój. Na stabilizację osuwiska wraz z odbudową drogi gminnej Witkowskie Piwniczna-Zdrój nr K 293572 samorząd gminy otrzymał ponad 4 mln zł. Bardzo cieszy również zaakceptowane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dofinansowanie w wysokości 4,5 mln zł dla miasta i gminy uzdrowiskowej Muszyna. Obecnie w trakcie procedowania jest zmiana planu budżetu państwa w celu wydania decyzji przyznającej dofinansowanie przez Ministra Finansów. Po wielu latach przygotowań możliwe będzie ustabilizowanie osuwiska na ul. Leśnej oraz odbudowa drogi gminnej wraz z całą infrastrukturą drogową. Gratuluję wszystkim pozostałym samorządom, które otrzymały dofinansowania – mówi wojewoda Kmita.

„Powodziówki” także dla Myślenic

28 lutego br. Wojewoda Małopolski zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o ponowne przyznanie środków rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonych na usuwanie skutków klęsk żywiołowych, tzw. „powodziówki” z 2021 r. dla gminy Myślenice.

W wyniku zaakceptowanego wystąpienia Wojewody przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Minister Finansów decyzją z 20 marca 2023 r. przeznaczył ponad 1,8 mln zł na zadanie gminy Myślenice pn.: „Odbudowa mostu w ciągu drogi gminnej nr 540268K Krzyszkowice-Brzeg w miejscowości Krzyszkowice”.

– Powódź, która w 2021 r. nawiedziła Krzyszkowice, uszkodziła m.in. most na przysiółek Brzeg. Dzięki wsparciu wojska postawiono tymczasowy most, ale od razu było wiadomo, że do przeprawy przez potok Głogoczówka mieszkańcy będą potrzebowali porządnej, nowej konstrukcji. Gmina Myślenice pod koniec roku otrzymała na odbudowę mostu środki z rezerwy celowej budżetu państwa. Starostwo nie wydało jednak decyzji „zrid” przez co zadanie nie mogło zostać zrealizowane i środki zostały zwrócone. Cieszę się, że ostatecznie wszystkie formalności zostały dopełnione i gmina ponownie uzyskała dofinansowanie. Te środki pomogą w postawieniu nowego mostu, z którego bezpiecznie będą mogli korzystać mieszkańcy – mówi wojewoda Łukasz Kmita.

Wojewódzki Zespół Nadzorujący Realizację Zadań w Zakresie Przeciwdziałania Ruchom Osuwiskowym oraz Usuwania ich Skutków

Zgodnie z Wytycznymi Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zasad i trybu udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowych z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych polegających na naprawie, odbudowie, budowie, przeniesieniu, stabilizacji i ulepszeniu infrastruktury publicznej zniszczonej, uszkodzonej bądź zagrożonej przez ruchy osuwiskowe ziemi lub erozję brzegu morskiego, przy Wojewodzie działa Wojewódzki Zespół Nadzorujący Realizację Zadań w Zakresie Przeciwdziałania Ruchom Osuwiskowym oraz Usuwania ich Skutków. Funkcję przewodniczącego Zespołu pełni I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.

W Wojewódzkim Zespole pracują m. in. geolodzy z Państwowego Instytutu Geologicznego w Krakowie, Geolog Wojewódzki i geolog z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, pracownik Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Krakowie oraz pracownicy, w tym geolodzy z Wydziału Programów Infrastrukturalnych i Rolnictwa Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.

Do zadań Wojewódzkiego Zespołu należy m.in. analizowanie, opiniowanie i rekomendowanie zadań planowanych do realizacji w ramach środków rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na usuwanie skutków ruchów osuwiskowych ziemi lub przeciwdziałanie tym zdarzeniom, w tym opiniowanie opracowanych dokumentacji geologiczno-inżynierskich, dokumentacji projektowo-budowlanych oraz ocena zasadności odbudowy lub przeniesienia zagrożonej infrastruktury w miejsce eliminujące możliwość ponownego zniszczenia lub uszkodzenia. Opinie Wojewódzkiego Zespołu stanowią warunek możliwości ubiegania się i wykorzystania środków z rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na usuwanie skutków ruchów osuwiskowych ziemi.

Wojewódzki Zespół Nadzorujący Realizację Zadań w Zakresie Przeciwdziałania Ruchom Osuwiskowym oraz Usuwania ich Skutków w latach 2004 – 2023 (do dnia dzisiejszego) wydał łącznie 987 opinii.