Jest ich 17 w Polsce. Centra Powiadamiania Ratunkowego to 1156 operatorów numerów alarmowych i 21 mln połączeń tylko w ubiegłym roku. To tam zaczyna się walka z czasem – walka o zdrowie i życie. Operatorzy numerów alarmowych odbierając połączenia przychodzące na numer 112, a także 997 i 998, uruchamiają sztafetę pomocy. Są jej pierwszym ogniwem. Każdego dnia, 24 godziny na dobę, czuwają nad naszym wspólnym bezpieczeństwem. Dziś przypada ich święto – Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112 – numeru, który ratuje życie. 

Ogólnopolskie obchody odbyły się w Krakowie. Składały się z dwóch części: wręczenia odznaczeń państwowych i wyróżnień oraz prezentacji nowej siedziby Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Krakowie znajdującej się przy ul. Szlak 73a. W obchodach wzięli udział wojewoda małopolski Łukasz Kmita, reprezentujący ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego – dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego w MSWiA Wojciech Radecki oraz operatorzy numerów alarmowych ze wszystkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego w kraju.

Numer 112: serce systemu powiadamiania ratunkowego

- Obchodząc dzisiaj Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112 uświadamiamy sobie, że wagi i znaczenia codziennej pracy Centrów Powiadamiania Ratowniczego nie sposób jest przecenić. Tworzą jednolity w skali kraju system obsługi zgłoszeń alarmowych, który pozwala na skierowanie – w najszybszym możliwym czasie – wyspecjalizowanych służb ratowniczych do wypadków i różnego typu zdarzeń losowych. Dość powiedzieć, że przez niemal trzy dekady funkcjonowania tego systemu udało się uratować w Polsce tysiące istnień ludzkich, ochronić dobytek wielu pokoleń i zachować przed zniszczeniem niezliczoną liczbę domów i zabudowań. (…) Z uznaniem spoglądam na Państwa zaangażowanie, doświadczenie, wiedzę i profesjonalizm. Zdaję sobie sprawę, że powierzone Wam obowiązki wymagają nie tylko nieprzeciętnych umiejętności, ale również wielu wyrzeczeń. Dziękuję, że tak kompetentnie stawiacie czoła wielu trudnym sytuacjom i wyzwaniom, z którymi przychodzi Wam się mierzyć – napisał premier Mateusz Morawiecki w liście skierowanym do uczestników uroczystości, który odczytał wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

- Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112 to okazja, aby podziękować za Waszą codzienną, niezwykle wymagającą pracę, za profesjonalizm i odporność na stres, nawet w najtrudniejszych sytuacjach. Zawsze wtedy, gdy drugi człowiek potrzebuje wsparcia, jesteście gotowi go udzielić. To dzięki Waszej natychmiastowej reakcji, codziennie ratowane jest życie i zdrowie wielu osób. (…) Bezpieczeństwo jest jednym z naszych priorytetów. Chcemy, żeby mieszkańcy Polski, w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia wiedzieli, że mogą liczyć na szybką i skuteczną pomoc. Wasza ciężka praca potwierdza, że jest to możliwe. (…) Dziękując za Wasze codzienne zaangażowanie, życzę wszelkiej pomyślności oraz wielu sukcesów zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym – przekazał minister spraw wewnętrznych i administracji Mariusz Kamiński w liście odczytanym przez dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego w MSWiA Wojciecha Radeckiego.

- Operatorzy numerów alarmowych współtworzą serce systemu powiadamiania ratunkowego. Dziękuję za Państwa profesjonalizm, zaangażowanie i radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Podejmowane przez Was decyzje uruchamiają działania innych służb, Policji czy Straży Pożarnej. Są wstępem do kontaktu z dyspozytorem medycznym i interwencji w ramach ratownictwa medycznego. To wielka odpowiedzialność. Dziś szczególnie dziękujemy za Waszą służbę – służbę na rzecz mieszkańców – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Za zasługi dla rozwoju i funkcjonowania systemu powiadamiania ratunkowego

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda uhonorował odznaczeniami państwowymi osoby szczególnie zasłużone dla rozwoju i funkcjonowania systemu powiadamiania ratunkowego.

Medal Srebrny za Długoletnią Służbę otrzymał Jacek Wasiek – kierownik CPR w Olsztynie, zaś Medale Brązowe za Długoletnią Służbę: Maria Skarzyńska – naczelnik Krajowego Centrum Monitorowania Systemu Powiadamiania Ratunkowego w MSWiA, Łukasz Bombała – kierownik CPR w Krakowie oraz Krzysztof Hryniewicki – kierownik CPR w Białymstoku.

Uroczystego wręczenia odznaczeń dokonał wojewoda małopolski Łukasz Kmita, w asyście dyrektora Wojciecha Radeckiego.

- To potwierdzenie Państwa wkładu w rozwój całego systemu powiadamiania ratunkowego i uhonorowanie wzorowego, wyjątkowo sumiennego wykonywania obowiązków wynikających z pracy zawodowej – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Zespół do zadań specjalnych

- Zespołowi Centrum Powiadamiania Ratunkowego z wyrazami uznania za zaangażowanie i nieoceniony wkład w rozwój systemu powiadamiania ratunkowego, z podziękowaniem za nieustanną gotowość - specjalne pamiątkowe tabliczki z takim przesłaniem od ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego otrzymały dziś zespoły wszystkich CPR-ów w kraju, reprezentowane przez swoich kierowników.

Minister Mariusz Kamiński uhonorował także najbardziej wyróżniających się operatorów numerów alarmowych z poszczególnych Centrów.

Wyróżnienia wręczyli – w imieniu ministra – dyrektor Wojciech Radecki oraz wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

- Dziękujemy za to, że mając na względzie dobro osoby, której zdrowie, życie, lub bezpieczeństwo jest zagrożone, kierujecie się profesjonalizmem najwyższej próby. Gratuluję Pani Monice i Pani Paulinie – wyróżnionym operatorkom z Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Krakowie – i dziękuję za dobry przykład, który budują Panie swą postawą. Na ręce Pana Kierownika Łukasza Bombały przekazuję wielkie podziękowania dla całego Zespołu krakowskiego CPR – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Nowy rozdział w historii CPR w Krakowie

Historia polskich Centrów Powiadamiania Ratunkowego zaczęła się w Krakowie. Krakowski CPR był pierwszy w Polsce. Wystartował w 2009 roku, najpierw obsługując zgłoszenia kierowane na numer 112 z obszaru Krakowa i powiatu krakowskiego, a od 2013 roku połączenia z całego województwa małopolskiego.

Pod koniec 2018 r. CPR w Krakowie przejęło obsługę numeru 997, a w kwietniu 2021 r. także numeru 998. Wszystkie połączenia wykonywane na te dwa numery przekierowują rozmówcę do CPR w Krakowie.

27 września 2022 r. krakowskie Centrum Powiadamiania Ratunkowego przeniosło się wraz z infrastrukturą informatyczną do nowej siedzibie znajdującej się przy ul. Szlak 73A.

- Nowa siedziba Centrum Powiadamiania Ratunkowego to nowa jakość pracy operatorów numerów alarmowych. Niczym komenda dla służb mundurowych ten budynek będzie stanowił swego rodzaju centrum dowodzenia – w pełni profesjonalnie wyposażone, nowoczesne i niezależne, zapewniające pełen komfort pracy. Całkowita wartość inwestycji to 11,5 mln zł. 9 mln zł zostało przyznane w latach 2018-2021 w ramach rezerwy celowej budżetu państwa, dotyczącej centrów powiadamiania ratunkowego. Pozostałe 2,5 mln zł, które w ramach budżetu Wojewody Małopolskiego na lata 2021-2022, skierowałem na powstanie nowej siedziby CPR, to niewątpliwie jedna z poważniejszych inwestycji Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, wprost służąca bezpieczeństwu mieszkańców. Dziękuję Panu Premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz Panu Ministrowi Mariuszowi Kamińskiemu za decyzję, by Małopolska otrzymała szansę na nową siedzibę Centrum Powiadamiania Ratunkowego. To nowy rozdział w historii Centrum, ale też całego systemu powiadamiania ratunkowego w Małopolsce – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Kubatura całkowita budynku po przebudowie to 7860 m3, zaś powierzchnia użytkowa to 1207 m2. Na trzech kondygnacjach mieści się m.in. główna sala operatorska o powierzchni 163 m2, o połowę mniejsza rezerwowa sala operatorska oraz sala konferencyjna.

CPR w Krakowie w liczbach

Liczba zgłoszeń skierowanych do CPR w Krakowie wyniosła w ubiegłym roku 1 514 003, w tym 1 128 921 były to zgłoszenia odebrane.

Różnica pomiędzy tymi liczbami (ok. 385 tys. zgłoszeń) to zgłoszenia anulowane, czyli takie, w przypadku których zgłaszający rozłączył się przed rozmową z operatorem. Zgłoszenie zostało jednak zarejestrowane przez system, tzn. automatycznie wygenerowana została tzw. formatka do zgłoszenia. To 25% wszystkich zgłoszeń obsłużonych. Takie połączenia anulowane stanowią zatem istotny problem z punktu widzenia dostępności numeru 112.

1 128 921 to zgłoszenia odebrane, czyli takie w przypadku których – oprócz automatycznego zarejestrowania zgłoszenia – doszło do rozmowy z operatorem.

- Ponad 1,1 mln połączeń i rozmów z dzwoniącymi pod numery alarmowe ciągu roku. To pokazuje, jak ważną rolę pełni CPR – mówi wojewoda Kmita.

Najwięcej zgłoszeń odnotowanych zostało w lipcu – 143 453 oraz w sierpniu – 143 472. Najmniej natomiast w listopadzie 111 777.

- Wśród wszystkich zgłoszeń odebranych prawie 570 tys. – czyli 50% - było fałszywych. To np. sytuacje, gdy komuś telefon „sam” przypadkowo zadzwonił na numer 112, a połączenie zostało odebrane przez operatora. To połączenia z prośbą o podanie informacji czy numeru telefonu, niewymagające działań służb ratowniczych. To także zabawy dzieci, ale też zachowania z gruntu polegające na przekazywaniu nieuzasadnionego zgłoszenia czy nieprawdziwej informacji. Po raz kolejny przypominamy. Numer 112 ratuje życie. Nie dzwońmy bez uzasadnienia. Dzwońmy w sytuacji zagrożenia zdrowia, życia, mienia i środowiska. Ten numer nie służy też do zabawy. Apeluję o odpowiedzialne korzystanie z numerów alarmowych. Szanujmy pracę operatorów numerów alarmowych – mówi wojewoda Kmita.

Najwięcej zgłoszeń zostało przekazanych przez operatorów do dyspozytorów medycznych (służb ratownictwa medycznego) – 237 114 oraz Policji – 227 794.

W zeszłym roku średni czas oczekiwania na przyjęcie zgłoszenia w krakowskim CPR-ze wynosił mniej niż 11 sekund. Obsługa zgłoszeń zasadnych wyniosła średnio ok. 128 sekund natomiast zgłoszeń fałszywych około 29 sekund.

Na koniec ubiegłego roku krakowski zespół operatorów numerów alarmowych obejmował 82,5 etatu (66 czynnych operatorów).

Nie ma takich samych zgłoszeń

Operatorzy numerów alarmowych podkreślają, że nie ma zgłoszeń takich samych. Każda rozmowa jest inna, nawet jeśli dotyczy tego samego wypadku. Zawsze po drugiej stronie jest człowiek – zdenerwowany, często niewiedzący co zrobić. Dlatego tak ważne jest opanowanie ze strony operatorów numerów alarmowych. Muszą zachować zimną krew, a często też wykazać się niestandardowym podejściem.

- Pewne zgłoszenie mocno utkwiło nam w pamięci. Zadzwoniła dziewczynka chodząca do szkoły podstawowej, która chorowała na schizofrenię. Odzyskała świadomość, gdy znalazła się w lesie w nieznanej sobie lokalizacji. Pamiętała, że wyszła z domu do szkoły, ale po pierwszej lekcji ją opuściła. Od tego momentu nie pamiętała, co się z nią działo. Były to godziny przedpołudniowe, późna jesień, niska temperatura. Dziewczynka dodatkowo miała przywidzenia, omamy. Twierdziła, że widzi, koleżankę, która kazała jej ciąć się żyletką. W niedalekiej odległości była rzeka, do której mogła wpaść. Sytuacja była zatem bardzo złożona, nietypowa i bardzo niebezpieczna. Operator był z dziewczynką na linii, cały czas, przez ok. 1,5 godziny, do momentu znalezienia jej przez służby – policjantów z psem tropiącym. Zachowywał równolegle łączność z dyżurnym Policji. To było bardzo wymagające zdarzenie. Każdego dnia musimy być gotowi na takie niestandardowe sytuacje – sytuacje, w których liczy się czas, ale też dyscyplina naszych działań, bo trzeba pamiętać, że operator numerów alarmowych musi pozyskać konkretne dane lokalizacyjne, aby pomoc trafiła do właściwego miejsca – mówi kierownik Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Krakowie Łukasz Bombała.

Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112

Obchody Europejskiego Dnia Numeru Alarmowego ustanowiła trójstronna konwencja podpisana przez Parlament Europejski, Komisję Europejską i Radę Unii Europejskiej w 2009 roku.

Data jego obchodzenia, 11 lutego, to cyfrowy zapis numeru 112, który w całej Europie jest uniwersalnym numerem alarmowym.

Więcej o numerze alarmowym 112: https://www.gov.pl/web/numer-alarmowy-112