Polski polityk, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej, jeden z ojców Niepodległej. 149 lat temu w Wierzchosławicach koło Tarnowa urodził się Wincenty Witos. W uroczystościach z tej okazji uczestniczył I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.
– W krytycznym momencie wojny polsko-bolszewickiej Wincenty Witos skierował odezwę do Braci Włościan. Kilka dni po tym, jak stanął na czele Rządu Obrony Narodowej, napisał: „Gdyby zaszła taka potrzeba, musimy podjąć walkę na śmierć i życie, bo lepsza nawet śmierć niż życie w kajdanach, lepsza śmierć niż podła niewola”. Wincenty Witos wiedział, że spoczywa na nim ogromna odpowiedzialność. Był świadomy ceny, jakiej wymagała walka o naszą niepodległość. Wszystkie działania, które podejmował, czynił z myślą o Ojczyźnie. Nauczył nas, że „nie ma sprawy ważniejszej niż Polska” – mówi I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz.
Uroczystości rocznicowe poprzedziła msza święta w imieniu Ojczyzny i polskich rolników. Eucharystii, która odbyła się w Kościele p.w. Matki Bożej Pocieszenia w Wierzchosławicach, przewodniczył ks. bp Artur Ważny.
W imieniu premiera Matusza Morawieckiego I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz złożył kwiaty przy grobie Wincentego Witosa. Następnie wziął udział w konferencji w Centrum Kultury Wsi Polskiego w Wierzchosławicach, gdzie odbyły się prelekcje zaproszonych gości oraz uroczyste odznaczenie zasłużonych rolników ziemi tarnowskiej.
Wicewojewoda Pagacz zapalił także znicz i złożył kwiaty przy grobie powstańców styczniowych na Starym Cmentarzu w Tarnowie.
Chłop i patriota
Wincenty Witos ukończył szkołę elementarną w rodzinnej wsi. Był rolnikiem, działaczem społecznym, samorządowcem, politykiem związanym z ruchem ludowym. Od 1905 r. był radnym Rady Powiatowej w Tarnowie. W latach 1908–1931 pełnił funkcję wójta Wierzchosławic. Od 1908 r. sprawował mandat do Sejmu Krajowego we Lwowie, zaś w latach 1911–1918 posła do Rady Państwa w Wiedniu. Był członkiem władz powiatowych i okręgowych chłopskich organizacji społeczno-gospodarczych. Należał do partii: od 1895 r. – do Stronnictwa Ludowego (od 1903 r. Polskiego Stronnictwa Ludowego), od 1913 r. – Polskiego Stronnictwa Ludowego-Piast.
Podczas I wojny światowej był zwolennikiem utworzenia niepodległego państwa polskiego, złożonego z ziem wszystkich trzech zaborów. Od października 1918 r. przewodniczył Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie. Od grudnia 1918 r. prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego-Piast. W 1919 r. został wybrany do Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie przewodniczył Klubowi Parlamentarnemu Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast. Podczas wojny polsko-bolszewickiej premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej (1920–1921). Wybierany do Sejmu na kolejne kadencje. Dwa razy tworzył centroprawicowy rząd (1923, 1926). Należał do przywódców Centrolewu. Po utworzeniu Stronnictwa Ludowego (1931 r.) prezes Rady Naczelnej i Zarządu Okręgowego w Małopolsce. W 1930 r. aresztowany z przyczyn politycznych i uwięziony w Brześciu nad Bugiem. Skazany przez Sąd Okręgowy w Warszawie na półtora roku więzienia. W 1933 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Do Polski powrócił w marcu 1939 r.
Zmarły w Krakowie, pochowany w Wierzchosławicach
We wrześniu 1939 r. aresztowany przez Niemców. Odmówił współpracy przy próbach powołania kolaboracyjnego rządu. W 1941 r. powrócił do Wierzchosławic, pozostając do końca okupacji niemieckiej w areszcie domowym. W 1945 r. prezydium Krajowej Rady Narodowej powołało go na stanowisko wiceprezydenta bez jego wiedzy i zgody. Od sierpnia 1945 r. prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, pozostającego w opozycji wobec władz komunistycznych. Zmarł 31 października 1945 r. w Krakowie. Pochowany w kaplicy rodowej na cmentarzu parafialnym w Wierzchosławicach.
Źródło informacji biograficznych: https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/ksiazki/12805,Wincenty-Witos-18741945.html