– Jak podaje IPN, w nocne działania z 12 na 13 grudnia 1981 r. zaangażowanych zostało 30 tysięcy funkcjonariuszy i ponad 70 tysięcy żołnierzy. Zatrzymania, nakazy, aresztowania i represje stały się faktem umocowanym formalnie przez wprowadzenie stanu wojennego. Proceder ten, który miał przynieść ogromne koszty społeczne, na stałe zmienił oblicze Polski. Dziś oddaliśmy hołd wszystkim represjonowanym i zamordowanym przez reżim komunistyczny. To nasze zobowiązanie, by podtrzymywać pamięć o Bohaterach tamtego okresu – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.
Pamięć i zobowiązanie
Rocznicowe wydarzenia odbyły się dzisiaj w całej Polsce. Także w Krakowie, w miejscu szczególnie ważnym dla Polaków – w wawelskiej katedrze – modlono się w intencji Ojczyzny i Ofiar stanu wojennego.
W obchodach przygotowanych przez Region Małopolski NSZZ „Solidarność” uczestniczyli m.in. wojewoda małopolski Łukasz Kmita, I wicewojewoda małopolski Ryszard Pagacz i wicemarszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka.
Tuż po mszy świętej, której przewodniczył metropolita krakowski ks. arcybiskup Marek Jędraszewski, zebrani udali się na plac o. Adama Studzińskiego. To tu, pod Krzyżem Katyńskim, złożone zostały wiązanki i wieńce. Zapalono także symboliczne znicze.
- Nasza obecność tutaj jest lekcją historii, która przypomina o ważnych atrybutach wolności. Z pokorą tę lekcję przyjmujemy, składając hołd wszystkim, których dotknęło ramię komunistycznego reżimu. A skala ta była ogromna. Kilkadziesiąt osób zabitych w czasie pacyfikacji strajków, manifestacji, około 10 tysięcy internowanych, 12 tysięcy skazanych przez komunistyczne sądy i dalsze 200 tysięcy przez kolegia ds. wykroczeń. Wreszcie kilka tysięcy wyrzuconych z pracy i kolejne ponad 2,6 tysiąca zmuszonych do opuszczenia Ojczyzny. Swoją obecnością potwierdzamy, że pamiętamy! – dodaje wojewoda Łukasz Kmita.
Światło Wolności
W 41. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Polsce wojewoda zaprosił do siebie członków Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. W rozmowach, których trzonem stały się wspomnienia grudniowych wydarzeń, uczestniczył także zastępca dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr Michał Wenklar oraz organizatorzy dzisiejszych wydarzeń rocznicowych z Regionu Małopolskiego NSZZ „Solidarność”.
Dokładnie o godz. 19.30 w oknach gabinetu wojewody Kmity przy ul. Basztowej, zebrani wspólnie zapalili i umieścili świecę. Symbol ten wpisuje się w kampanię społeczną prowadzoną przez Instytut Pamięci Narodowej. Apel pod hasłem „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” nawiązuje do światła wolności, jakie w ślad za prośbą ówczesnego prezydenta USA Ronalda Reagana i polskiego papieża Jana Pawła II, zapalone zostało w oknach domów w Polsce i na świecie. Był to wyraz solidarności i symbol przypominający, że światła wolności nie da się zgasić.
Pamiętają – pamiętaMY!
W tym roku, w ramach obchodów rocznicowych przygotowany został specjalny projekt pod hasłem: „Pamiętają-pamiętaMY!”. Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie zebrał wspomnienia o grudniu 1981 r. Przybliża on przebieg wydarzeń widzianych oczami ofiar i poszkodowanych.
- Brak informacji, przemoc, niepokój, nagłe zatrzymania w nocy, ukrywanie się – czasem przez wiele miesięcy z dala od najbliższych. Tymi wspomnieniami podzielili się uczestnicy wydarzeń, represjonowani i doświadczeni machiną komunistycznego reżimu. Wśród nich są m.in. członkowie Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. Pomimo upływu lat wspomnienia te pozostają żywe. Poprzez ich utrwalenie chcemy pokazać, że trwa także pamięć o wydarzeniach sprzed 41 lat – tłumaczy wojewoda Łukasz Kmita.
Rocznicowe infografiki wraz z cytatami zostały opublikowane na profilach Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w mediach społecznościowych oraz na stronie naszego Urzędu.
Olkusz pamięta…
Tego dnia rano wojewoda małopolski Łukasz Kmita uczestniczył także w obchodach rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Olkuszu. Na zaproszenie dyrektor Zespołu Szkół nr 1 im. Stanisława Staszica wojewoda towarzyszył młodzieży w uroczystości pod Pomnikiem Ofiar Komunizmu.
- Budowanie tożsamości narodowej opiera się m.in. na przekazywaniu pewnych postaw. Jedną z takich form jest aktywne włączanie młodzieży w rocznicowe wydarzenia, które przypominają o dziejach naszego narodu. To także forma żywej lekcji historii, szczególnie wówczas, gdy towarzyszą takim wydarzeniom naoczni świadkowie minionych lat – mówi wojewoda Łukasz Kmita.
W ramach rocznicowych uroczystości odbyła się także wędrówka szlakiem „Solidarności” po olkuskich miejscach pamięci.
Bądź wierny, idź
Obchody 41. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce nie mogły ominąć miejsca – symbolu, znajdującego się przy placu Centralnym w Krakowie, Nowej Hucie. To tu znajduje się sporej wielkości monument w kształcie litery „V”. Nawiązuje on do palców dłoni ułożonych na kształt litery rozpoczynającej słowo „zwycięstwo” (z ang. victory). Pomnik Solidarności – bo o nim mowa – poświęcony jest pamięci pierwszych uczestników zrywów solidarnościowych i jak głosi dalej napis umieszczony u jego podstawy: wszystkich tych bezimiennych, którzy jako pierwsi w okresie powojennym stanęli do walki w obronie wiary, praw pracowniczych i godności ludzkiej. Na tablicy znajdującej się z boku pomnika widnieje zaś fragment przesłania z wiersza Zbigniewa Herberta: Bądź wierny. Idź.
W tym szczególnym dniu wojewoda małopolski Łukasz Kmita oddał hołd wszystkim ofiarom i poszkodowanym przez reżim komunistyczny, składając kwiaty u podnóża pomnika.
- Takich miejsc, jak to w Nowej Hucie, jest na naszej małopolskiej mapie znacznie więcej. Wyznaczają one swój wyjątkowy szlak pamięci. Pamięci, której podtrzymywanie i pielęgnowanie jest naszym obowiązkiem – podsumowuje wojewoda Kmita.