Postawienie przez polski rząd rodziny w centrum uwagi oznacza kierowanie do niej szerokiego i różnorodnego wsparcia. Rodzice najlepiej wiedzą, że łączenie życia rodzinnego z pracą bywa wyzwaniem. Dlatego tak ważne jest to, by miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi było jak najwięcej. I taki jest cel rządowego programu „Maluch+”, który w nowej odsłonie dodatkowo rozwinął skrzydła. Budżet programu zwiększy się ponad dwukrotnie – do 5,5 mld zł w najbliższych latach. Jeszcze szersza rozbudowa sieci żłobków i klubów dziecięcych staje się zatem faktem.

Dzisiaj w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, poseł Urszula Rusecka – przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz wojewoda małopolski Łukasz Kmita omówili zmiany w programie „Maluch+” z przedstawicielami małopolskich jednostek samorządu terytorialnego.

Wrzucamy szósty bieg

- Chcemy, by każdy rodzic, nawet w najmniejszej gminie, gdy zdecyduje się na podjęcie wyzwań zawodowych, nie miał problemu ze znalezieniem nowoczesnego i przyjaznego miejsca, w którym jego dziecko będzie miało odpowiednią opiekę. Teraz wrzucamy szósty bieg i zdecydowanie zwiększamy finansowanie programu – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Dotychczas, program „Maluch+” funkcjonował w formule rocznej, teraz będzie miał długofalowy charakter. Jego budżet w ramach nowej edycji zaplanowano na 5,5 mld zł. Dzięki temu liczba miejsc dla najmłodszych dzieci zwiększy się w kraju o dodatkowe 102 tys.

Obecnie funkcjonuje 8 tys. żłobków i klubów dziecięcych, w których jest ok. 228 tys. miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech. W 2015 roku było to niespełna 3 tys. placówek, które oferowały zaledwie 84 tys. miejsc dla dzieci.

- W 2015 r. środki wydatkowane na ten program wyniosły 150 mln zł. Potem w poszczególnych latach to ponad 450 mln zł i „turbodoładowanie” 5,5 mld zł. Ponad 90% badanych Polek i rodzin chce mieć dzieci, dlatego będziemy ich mocno wspierać w zakresie opieki instytucjonalnej, aby powstawały nowe miejsca żłobkowe. Wspieramy politykę prorodzinną, chcemy, aby polskie rodziny dobrze się rozwijały i łączyły pracę zawodową z wychowywaniem dzieci – podkreśla poseł Urszula Rusecka.

- Program „Maluch” co prawda realizowany jest od 2011 roku, ale to za rządów Prawa i Sprawiedliwości nabrał prawdziwego rozpędu. Zwiększyliśmy niemal trzykrotnie dofinansowanie na tworzenie nowych i utrzymanie już istniejących miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi – ze 151 mln zł do 450 mln zł rocznie. Dzięki temu znacznie wzrosła dostępność miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych. Dziś średnio co trzecie dziecko w wieku do trzech lat (31,4 proc.) objęte jest opieką w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. W 2015 roku taką opieką objęte było zaledwie co dziewiąte dziecko (11,3 proc.). Dzięki nowej edycji „Malucha” możemy wyeliminować białe plamy na mapie miejsc opieki nad dziećmi do trzech lat – wskazuje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Pracujący rodzic, bezpieczny maluch

Program kierowany jest przede wszystkim do jednostek samorządu terytorialnego, ale też do pozostałych podmiotów tworzących miejsca opieki nad najmłodszymi dziećmi – instytucji publicznych, osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Pozwala nie tylko aktywizować zawodowo rodziców, ale także zwiększać zatrudnienie.

- Godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych bywa wyzwaniem, gdy dzieci są jeszcze bardzo małe. Robimy wszystko, by na mapie Polski powstawały nowe placówki opieki, a te, które istnieją, dynamicznie się rozwijały. Zależy nam na nowoczesnych miejscach, blisko domu. To klucz do tego, by rodzice nie odkładali decyzji o pracy na kolejne miesiące lub lata – podkreśla minister rodziny Marlena Maląg.

- Nowe zasady programu „Maluch+” to inwestycja w rozwój systemu opieki nad najmłodszymi dziećmi, co wpisuje się w Strategię Demograficzną Polski do 2040 roku. Naszym celem jest, aby w każdej gminie był przynajmniej jeden żłobek lub klub malucha przeznaczony dla dzieci do 3. roku życia. Zmiany zwiększą dostępność terytorialną i finansową miejsc opieki, a także podwyższą standardy opieki – dodaje wojewoda Łukasz Kmita.

Bardziej elastycznie i według algorytmu

W nowej edycji programu gminy będą miały trzy lata na realizację zadania od ogłoszenia informacji o przyznaniu dofinansowania.

Pieniądze będzie można przeznaczyć nie tylko na przebudowę, remont budynku lub dostosowanie pomieszczeń do potrzeb dzieci, ale także na zakup lub montaż wyposażenia.

Samorządy na dofinansowanie do funkcjonowania już utworzonego miejsca dla najmłodszych otrzymywać będą przez trzy lata miesięcznie do 837 zł.

Nowa edycja programu „Maluch+” to również uporządkowanie i wdrożenie ogólnopolskich kryteriów wsparcia opieki żłobkowej. Równomierny podział środków w zależności od potrzeb gmin będzie odbywał się przy wykorzystaniu algorytmu. Trwają konsultacje społeczne tego algorytmu.

- Zależy nam na tym, żeby wspierać młode rodziny, aby to wsparcie było odczuwalne, aby młodzi ludzie mogli podejmować te bardzo odpowiedzialne i ważne dla Polski decyzje, o tym aby rodziło się pierwsze i kolejne dzieci. Jestem przekonana, że rok 2023, kiedy samorządy ruszą z inwestycjami, będzie rokiem kolejnego „turbodoładowania”, jeśli chodzi o miejsca opieki nad dziećmi do lat trzech – dodaje minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

- Dzięki nowym zasadom docieramy do każdej gminy w Polsce i oferujemy wsparcie finansowe każdemu zainteresowanemu samorządowi. Co istotne, środki mogą pokryć do 100% kosztów inwestycji. Samorządy nie muszą wnosić żadnego wkładu własnego – podkreśla wojewoda Kmita.

542,3 mln zł dla Małopolski

Podczas spotkania z samorządami minister Marlena Maląg przekazała na ręce wojewody małopolskiego Łukasza Kmity czek potwierdzający, że w ramach nowej edycji programu „Maluch+” samorządom z województwa małopolskiego może przypaść w udziale kwota nawet 542,3 mln zł na utworzenie i funkcjonowanie 10 145 miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech.

– W naszym województwie w instytucjach opieki jest obecnie 21 325 miejsc dla najmłodszych dzieci. 35% z nich zostało utworzonych w ramach programu „Maluch+” w latach 2015-2021. Liczba wszystkich nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech dostępnych dzięki programowi to 7490, a zostały one utworzone z 97 gminach. Najwięcej miejsc, po ponad 50, utworzyły: gminy Brzeźnica, Gdów, Proszowice, Wielka Wieś, Wolbrom i Żabno oraz miasta Gorlice, Kraków i Nowy Sącz. Co najmniej 50 miejsc opieki utworzyły podmioty prywatne w takich gminach jak np.: Gdów, Kęty, Liszki i Tokarnia. To ogromny postęp, na którym jednak nie poprzestajemy, bo trzeba pamiętać, że ciągle są gminy, w których nie funkcjonują miejsca opieki. W Małopolsce jest ich 58. Życzyłbym sobie, aby te białe plamy zniknęły. Dlatego zachęcam do korzystania z nowej edycji programu „Maluch+” – tym bardziej że teraz, dzięki algorytmowi, środki są dostępne wprost na wyciągniecie ręki i samorząd musi tylko potwierdzić wolę skorzystania z nich – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

W jaki sposób przydzielone zostaną środki?

W pierwszej kolejności środki przeznaczone na realizację programu będą kierowane do gmin. Każdej gminie w Polsce zostaną przydzielone środki na tworzenie i funkcjonowanie miejsc opieki według algorytmu, w którym brane są pod uwagę potrzeby gmin wynikające ze statystyk.

Algorytm uwzględnia następujące dane:

- udział dzieci do lat 3. nieobjętych opieką w danej gminie w ogólnej liczbie dzieci nieobjętych opieką w kraju (dane na koniec 2021 roku),

- dochód gminy per capita (dane na koniec 2021 roku).

Przydział środków według algorytmu nastąpi jednorazowo na początku programu. Złożenie wniosku o wysokość środków przyznanych według algorytmu stanowi potwierdzenie chęci skorzystania z wyznaczonej puli dofinansowania. Gmina na wniosku może również zgłosić rzeczywiste zapotrzebowanie, wskazując większą kwotę środków dotyczącą utworzenia większej liczby miejsc.

W sytuacji, gdy gminy nie zawnioskują o przeznaczone dla nich algorytmem środki, niewykorzystane środki będą mogły zostać rozdysponowane wśród jednostek samorządu terytorialnego, instytucji publicznych, osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, według zasad określonych w programie, przy czym zachowana będzie zawsze zasada pierwszeństwa uzyskania środków przez gminy.

Gdzie i w jakiej formie będzie można składać wniosek o dofinansowanie?

Wniosek o dofinansowanie w ramach programu „Maluch+” należy złożyć do wojewody. Wniosek dotyczy jednocześnie dofinansowania na tworzenie miejsc opieki i dofinansowania ich funkcjonowania. W nowej formule programu proces wnioskowania będzie odbywał się w formie elektronicznej.

Wnioski należy składać:

– w przypadku gmin – za pośrednictwem formularza w Module 2 systemu teleinformatycznego Rejestr Żłobków,

– w przypadku powiatów, województw, podmiotów innych niż jst – za pośrednictwem formularza na Portalu Informacyjno-Usługowym Emp@tia (PIU Emp@tia).

Wnioski będzie można składać w terminie 4 tygodni od dnia ogłoszenia programu.

Pakiet dla rodziny

– Rząd Prawa i Sprawiedliwości sukcesywnie rozwija różne formy wsparcia rodzin. „Rodzina 500+”, „Dobry Start”, rodzinny kapitał opiekuńczy, dofinansowanie do pobytu w żłobkach – to nowe programy prorodzinne uruchomione za naszych rządów. Programy te nie mają charakteru socjalnego, ale społeczny. To odpowiedź na potrzeby rodziców i najlepsza inwestycja, bo za taką trzeba uznać inwestycję w rodzinę – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Rodzinny kapitał opiekuńczy

To nawet 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia – niezależnie od dochodów, a rodzice sami decydują, na co przeznaczają dodatkowe środki. W 2022 roku z rodzinnego kapitału opiekuńczego skorzysta ok. 615 tys. dzieci, a kwota wsparcia to ok. 3,1 mld zł.

Dofinansowanie pobytu w żłobku

Dofinansowanie do pobytu w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna przysługuje na te dzieci, które nie są objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym. To nawet 400 zł miesięcznie, które trafia bezpośrednio do placówki. W 2022 roku ze wsparcia ma skorzystać ok. 110 tys. dzieci.

„Rodzina 500+”

Świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 500+” to 500 zł miesięcznie na każde dziecko do ukończenia 18. roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę. Od uruchomienia programu w kwietniu 2016 r. to już 205,9 mld zł wsparcia. Liczba dzieci objętych świadczeniem – 7 mln.

„Dobry start”

Program „Dobry start” to 300 zł jednorazowego wsparcia na wyprawkę szkolną dla każdego uczącego się dziecka do ukończenia 20. roku życia, a w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami – do ukończenia 24. roku życia. W latach 2018-2022 łączna kwota wsparcia w ramach programu wyniesie 6,65 mld zł.

Karta Dużej Rodziny

Karta Dużej Rodziny to system zniżek dla rodzin 3+ w wielu miejscach w całej Polsce – zarówno w instytucjach publicznych, jak i firmach prywatnych. Dzisiaj w całym kraju zniżki oferuje 10,7 tys. partnerów w ok. 31 tys. lokalizacji w całej Polsce. Korzysta z nich blisko 1,4 mln rodzin.

Źródło: Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej