To był największy zryw niepodległościowy XIX wieku. Polacy zapłacili za niego ogromną cenę. Kilkadziesiąt tysięcy powstańców zostało zabitych w walkach, straconych lub zesłanych na Syberię. Zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, setkom miast odebrano prawa miejskie, skasowano klasztory katolickie, skonfiskowano majątki ziemskie i wprowadzono wszechobecną rusyfikację. Od wybuchu powstania styczniowego minęło 159 lat.

– Gdyby nie Powstańcy Styczniowi, nie przetrwałby w nas, Polakach, duch wolności. Chociaż zryw zakończył się klęską, dzisiaj, w perspektywie ponad półtora wieku, widzimy naszą historię zupełnie inaczej. Ofiara naszych przodków wywarła ogromny wpływ na dążenia niepodległościowe kolejnych pokoleń. Dała nam zwycięstwo ducha i umocniła świadomość narodową. Mam pełne przekonanie, że, jak pisał Kornel Ujejski w wierszu z 1864 roku, „pożary wstały z popiołów*” – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

W 159. rocznicę powstania styczniowego wojewoda Łukasz Kmita złożył kwiaty przed grobowcem weteranów na cmentarzu Rakowickim w Krakowie oraz przy kaplicy „Na Wodzie” pw. św. Józefa Rzemieślnika w Ojcowie. Według legendy świątynia powstała nad potokiem ze względu na obowiązujący w 1901 r. zakaz budowy obiektów sakralnych na ziemi ojcowskiej.

Powstanie styczniowe wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. i mocno zakorzeniło się w historii Doliny Prądnika. W Ojcowie zawiązał się jeden z pierwszych oddziałów powstańczych. Obóz wojskowy założony przez Apolinarego Kurowskiego, naczelnika wojennego województwa krakowskiego, miał stanowić zalążek przyszłej armii krajowej.

Nierówna walka Królestwa Polskiego z rosyjskim imperium trwała do jesieni 1864 r.

W Małopolsce znaleźć można wiele miejsc upamiętniających powstanie styczniowe.