Za nami trzy miesiące najważniejszego badania statystycznego dekady – Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, który potrwa jeszcze do 30 września. Spis jest obowiązkowy, podobnie jak na całym świecie, a osoby, które nie wezmą w nim udziału, mogą zostać ukarane grzywną do 5 tys. zł.

Ile osób już się spisało? Które gminy w Małopolsce są najszybsze, a które opieszałe? Jak można się spisać? Jakie są dostępne nowe metody spisu? Między innymi te kwestie wyjaśnili podczas briefingu prasowego wojewódzki komisarz spisowy i wojewoda małopolski Łukasz Kmita, zastępca wojewódzkiego komisarza spisowego i dyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie Agnieszka Szlubowska. W briefingu uczestniczył również zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Krakowie insp. Piotr Morajko.

– Spis powszechny to ogromne przedsięwzięcie logistyczne, o czym świadczy wielość form, z których można skorzystać. Bardzo dziękuję krakowskiemu Urzędowi Statystycznemu za zaangażowanie w jego przeprowadzenie, w tym za organizację mobilnych punktów, które możemy znaleźć z parkach czy innych miejscach publicznych, a także przy okazji lokalnych imprez. Dziękuję, że są Państwo obecni m.in. przy okazji imprez połączonych z akcjami promującymi szczepienia. Gratuluję samorządom, które są aktualnie liderami spisowymi. To niezwykle ważne badanie. Dzięki spisowi będziemy wiedzieć więcej o strukturze demograficznej czy szeregu spraw mieszkaniowych. To niezwykle istotne dane pozwalające dostosowywać rządowe programy do aktualnej sytuacji i podejmować decyzje adekwatne do bieżących potrzeb – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

– Zachęcam wszystkich Małopolan, którzy jeszcze nie zdążyli wziąć udziału w spisie, aby poświęcili kilkanaście minut i przekazali dane jak najszybciej, w najwygodniejszej i najbezpieczniejszej dla siebie formie – przez internet, telefonicznie, w urzędzie czy bezpośrednio rozmawiając z rachmistrzem spisowym – zaapelowała Agnieszka Szlubowska dyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie.

W spisie ludności wziął dotychczas udział co trzeci mieszkaniec województwa małopolskiego

W Polsce spisało się już blisko 14 mln osób, czyli jedna trzecia mieszkańców. W samej Małopolsce z ustawowego obowiązku wywiązał się przeszło milion mieszkańców, z tego 70% przez internet. Najszybsi i najbardziej zdyscyplinowani w regionie są mieszkańcy gmin: Bolesław w powiecie dąbrowskim (73%), Jordanów (63%), Radgoszcz (60%), Dobra (59%), Sułkowice (57%), Lipnica Murowana (56%), Słopnice (53%), Sułoszowa (52%), Zawoja (51%).

Najwolniej spis przebiega w gminach: Uście Gorlickie (18%), Spytkowice (20%), Zator (20%), Racławice (21%), Szaflary (21%), Ryglice (21%), Poronin (22%).

W stolicy Małopolski – mieście Krakowie w spisie wzięło jak do tej pory udział 41% mieszkańców, z czego 88% przez internet. To nieco słabszy wynik niż w Warszawie (43%), ale lepszy niż w Łodzi (37%), Poznaniu (37%), Rzeszowie (38%) czy Gdańsku (39%).

Spis przez internet

Obowiązkowy, a jednocześnie najbezpieczniejszy i najwygodniejszy jest samospis internetowy. Na stronie internetowej spis.gov.pl jest dostępny interaktywny formularz, który należy samodzielnie wypełnić. Można to zrobić na komputerze lub urządzeniu mobilnym – nawet na smartfonie.

Spis przez telefon

Osoby wykluczone cyfrowo mogą skorzystać z opcji „spisz się przez telefon”, dzwoniąc na infolinię spisową od poniedziałku do piątku, od 8:00 do 18:00 pod numer: 22 279 99 99.

Spis w punkcie spisowym

Jeśli samospis internetowy nie jest możliwy we własnym zakresie, można spisać się w punktach spisowych, dostępnych w urzędach gmin i urzędach statystycznych, gdzie udostępniono stanowiska komputerowe do spisu, a pomocą służą pracownicy biur spisowych.

Rachmistrzowie spisowi

W województwie małopolskim pracuje 1400 rachmistrzów. Kontaktują się z mieszkańcami przede wszystkim telefonicznie z numerów 22 828 88 88 lub 22 279 99 99.

Od 23 czerwca realizują również wywiady bezpośrednie, odwiedzając w domach tych mieszkańców, którzy nie spisali się samodzielnie. Rachmistrzowie realizują wywiady bezpośrednie, z zachowaniem standardowych zaleceń sanitarnych, zgodnie z aktualnymi przepisami prawa i zaleceniami. W trakcie przeprowadzenia wywiadów bezwzględnie dbają o zachowanie dystansu społecznego, a także realizują obowiązek zakrywania ust i nosa. Jeżeli respondent jest objęty kwarantanną lub izolacją domową, wywiad może odbyć się telefonicznie pod warunkiem przekazania rachmistrzowi numeru telefonu kontaktowego.

Zgodnie z art. 17a ust. 1-3 ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775), nie można odmówić przekazania danych rachmistrzom kontaktującym się z osobami fizycznymi objętymi spisem. Udział w wywiadzie prowadzonym przez rachmistrzów jest obowiązkowy.

Jak sprawdzić tożsamość rachmistrza

Każdy rachmistrz spisowy posiada identyfikator zawierający imię i nazwisko wraz ze zdjęciem, numer oraz hologram, nazwę i logo wojewódzkiego biura spisowego, podpis osoby upoważnionej do wystawienia identyfikatora, okres, na jaki identyfikator został wystawiony. W razie wątpliwości tożsamość rachmistrza można sprawdzić poprzez specjalnie przygotowaną aplikację dostępną na stronie https://rachmistrz.stat.gov.pl/ lub poprzez kontakt z infolinią spisową pod numerem 22 279 99 99.

– W Małopolsce nie było dotąd zgłoszeń dotyczących oszustw, w których ktoś podszywałby się pod rachmistrza spisowego. W razie wątpliwości czy mamy do czynienia z rachmistrzem biura spisowego, sprawdźmy jego identyfikator. Dane można porównać np. poprzez kontakt z infolinią spisową. Rachmistrz nie pyta nas o numer konta bankowego, dane do logowania do konta, czy posiadane zasoby finansowe. W takiej sytuacji powinniśmy od razu nabrać podejrzeń co do uczciwości rozmówcy, bo takich pytań w formularzu spisowym nie ma. Próby oszustw, podejrzane sytuacje można zgłaszać na numer alarmowy 112. Policjanci będą podejmować interwencję, weryfikować takie zgłoszenie. Jak dotąd nie odnotowaliśmy także zgłoszeń dotyczących zagrożenia bezpieczeństwa rachmistrzów – dodaje zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Krakowie insp. Piotr Morajko.