Na dwa dni przed Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holocaustu na cmentarzu wojennym w lesie przy ul. Skalskiej w Wolbromiu odbyła się uroczystość upamiętniająca żydowskich mieszkańców Wolbromia zamordowanych przez Niemców w 1942 roku. W uroczystości uczestniczyli zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma oraz wojewoda małopolski Łukasz Kmita. Byli obecni także burmistrz Wolbromia Adam Zielnik oraz przewodniczący Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Katowicach i Krakowie – Włodzimierz Kac i Tadeusz Jakubowicz.

Uroczystość odbyła się na odnowionym cmentarzu wojennym ofiar Holocaustu w Wolbromiu. Kompleksowy remont, który został tam niedawno ukończony, to przykład modelowej współpracy Wojewody Małopolskiego i Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.

- Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do sfinalizowania tego remontu. Współdziałamy w imię troski o pamięć historyczną. Dbałość o takie miejsca jak cmentarz w Wolbromiu jest naszym szczególnym zobowiązaniem. Jesteśmy to winni Ofiarom II wojny światowej. Pamięć jest i musi być zobowiązaniem. Zobowiązaniem wobec tych wszystkich, którzy zostali w bestialski sposób zamordowani, pozbawieni rodzin, wysiedleni, skazani na zapomnienie… Zobowiązaniem wobec przyszłych pokoleń, aby wiedziały o tym, co się tu wydarzyło… Zobowiązaniem wobec prawdy… - mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Podczas uroczystości wojewoda małopolski Łukasz Kmita oraz dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał przekazali „Akt powierzenia opieki nad cmentarzem wojennym Ofiar Holocaustu w Wolbromiu zamordowanych przez Niemców w roku 1942” dwóm wolbromskim placówkom: Ośrodkowi Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczemu oraz Zespołowi Szkół.

- Te dwie placówki i ich podopieczni stać będą na straży pamięci o Ofiarach Holocaustu, które tu spoczywają. Stają się opiekunami tego miejsca, przekaźnikami wiedzy o trudnych i bolesnych dziejach naszego kraju – dodaje wojewoda Łukasz Kmita.

W dniach 4-13.09.1942 roku w wolbromskim lesie Niemcy pozbawili życia ok. 800 Żydów – obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Miało to miejsce w czasie akcji wysiedleńczej ludności żydowskiej z Wolbromia. Świadek wydarzeń widział, jak Żydzi byli wyprowadzeni na rynek w Wolbromiu i czekali na wysiedlenie. Osoby, które nie miały sił, by iść, wsadzono na przyprowadzone furmanki. Następnie zostały one wywiezione do lasu, gdzie były wykopane 3 doły. Tam strzałem w tył głowy pozbawiono ich życia…

To właśnie w tym miejscu znajduje się cmentarz, gdzie odbyły się dzisiejsze uroczystości. Jego remont został zrealizowany w oparciu o podpisane w 2019 roku porozumienie pomiędzy Wojewodą Małopolskim i IPN Odziałem w Krakowie. I etap w 2019 roku zrealizował ze swoich środków IPN (100 000 zł), natomiast w 2020 r., jak i w roku bieżącym wydatki zostały poniesione przez Wojewodę Małopolskiego (łącznie 241 780 zł).

W remoncie wspierało nas Nadleśnictwo Olkusz. Jest to kolejny przykład dobrej współpracy z Lasami Państwowymi, dzięki której zrealizowaliśmy remonty żydowskich cmentarzy wojennych. Jej efektem są prace na cmentarzu w Rabce przy ul. Słonecznej oraz w Kozich Górkach w Puszczy Niepołomickiej.

W ostatnich latach Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie wspólnie z IPN Odziałem w Krakowie prowadził prace m.in. na Kwaterze Żołnierzy Wojska Polskiego na cmentarzu Rakowickim, przy zbiorowej mogile ofiar niemieckiego terroru w Kaszowie, na cmentarzu II wojny światowej w Skotnikach, na kwaterze poległych w latach 1919-1920 na cmentarzu Rakowickim i pierwszowojennym zabytkowym cmentarzu nr 158 w Tuchowie, tzw. Garbku, gdzie spoczywają polscy Legioniści.