Noc z 2 na 3 sierpnia 1944 roku w obozie Auschwitz II-Birkenau... Straszliwa noc… Niemcy likwidują tzw. obóz rodzinny dla Cyganów (Zigeunerfamilienlager)... Dziś kilkaset osób uczciło pamięć dzieci, kobiet i mężczyzn, którzy wówczas zostali zamordowani w komorach gazowych.

Wśród uczestników uroczystości znaleźli się m.in. ocaleni z ludobójstwa przedstawiciele organizacji romskich, korpusu dyplomatycznego, instytucji europejskich, a także szef gabinetu premiera Mateusza Morawickiego minister Marek Suski oraz wojewoda małopolski Piotr Ćwik.  

W obozie Auschwitz Niemcy uwięzili łącznie ok. 23 tysiące Romów. Szacuje się, że około 20 tysięcy z nich straciło tam swoje życie.  

Podczas rocznicowych obchodów głos zabrali Eva Fahidi-Pusztai oraz Jasenovac, Nadir Dedic – Romowie, którzy ocaleli.

- Minęły dziesiątki lat, zanim zaczęłam mówić o horrorze, który przeżyłam. Nawet dzisiaj jest mi trudno wrócić na miejsce byłego obozu zagłady Auschwitz. Z pierwszej ręki doświadczyłam skutków prześladowania Romów i Sinti, antysemityzmu i rasizmu. Trójka z czwórki z mojego biologicznego rodzeństwa i moja biologiczna matka zostało zamordowanych przez nazistów. Ja sama przeżyłam Auschwitz. Przez samo szczęście i bezinteresowne czyny innych osób – mówiła Eva Fahidi-Pusztai.  

W liście do uczestników uroczystości, odczytanym przez ministra M. Suskiego, premier Mateusz Morawiecki napisał: 

- Dzisiaj w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau oddajemy cześć ofiarom i deklarujemy, że pamięć o nich nie przeminie. 

Źródło: http://auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/dzien-pamieci-o-zagladzie-sinti-i-romow,2072.html