Przed zimą

2018-11-20

Z inicjatywy wojewody Piotra Ćwika w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie odbyło się posiedzenie Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego dotyczące przygotowania Małopolski do funkcjonowania w ekstremalnych warunkach zimowych. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele służb, straży, inspekcji i instytucji, które przed zimą intensyfikują swoje działania.

Szereg aspektów zimy
Na posiedzeniu omówiono zagadnienia dotyczące zabezpieczenia naszego województwa przed zimowymi warunkami pogodowymi. Wśród poruszonych tematów znalazły się:
-organizacja zimowego utrzymania dróg i infrastruktury kolejowej,
-organizacja odśnieżania obiektów budowlanych, w szczególności wielkopowierzchniowych konstrukcji dachowych,
-gotowość urządzeń hydrotechnicznych do funkcjonowania w warunkach zimowych,
-funkcjonowanie i organizacja działań Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej we współpracy z jednostkami ratownictwa medycznego, pomocy społecznej i zimowego utrzymania dróg oraz TOPR i GOPR,
-organizacja i zakres pomocy wojskowej w ekstremalnych warunkach zimowych, -funkcjonowanie placówek oświatowych i pomocy społecznej,
-informacje na temat organizacji i warunków przeżycia zwierząt.

- Codziennie strażacy podczas działań ratowniczo-gaśniczych muszą mierzyć się z różnymi zagrożeniami. Bardzo często działamy w skrajnie niekorzystnych i ekstremalnych warunkach, do których zaliczamy również warunki atmosferyczne. Dzięki podjętym działaniom jesteśmy bardzo dobrze przygotowani do wyzwań, jakie niesie zima. Niemniej jednak rokrocznie jesteśmy świadkami wielu ludzkich tragedii. Pomimo tego, że na miejscu zdarzenia jesteśmy zaledwie kilka minut po zgłoszeniu, często na ratunek jest już za późno. Ludzie w pożarach tracą majątek, zdrowie, a nawet życie. Do naszych mieszkań, gdzie czujemy się bezpiecznie, zakrada się niepostrzeżenie cichy zabójca – czad. Dlatego apelujemy o wyposażanie mieszkań i domów w autonomiczne czujki dymu i tlenku węgla. „Czujka na straży Twojego bezpieczeństwa” – to akcja, w ramach której uświadamiamy wszystkich, że czujka może nam oraz naszym najbliższym uratować życie. Nie zapominajmy również o okresowych kontrolach instalacji użytkowych oraz usuwaniu zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych – zaapelował małopolski komendant wojewódzki PSP nadbrygadier Stanisław Nowak.

- Małopolska Policja każdego roku w okresie jesienno-zimowym podejmuje szereg działań mających na celu ograniczenie negatywnych skutków zjawiska bezdomności, zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji mogących skutkować ewentualnym zgonem osoby bezdomnej w wyniku wychłodzenia organizmu. Będą to działania o charakterze profilaktycznym, opiekuńczym i informacyjnym polegające w szczególności na identyfikowaniu osób wysokiego ryzyka, tj. bezdomnych, samotnych, osób nieporadnych, osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych i prowadzenia bieżącego rozpoznania miejsc grupowania się bądź przebywania tych osób. Ponadto policjanci będą wypełniać obowiązki na terenach atrakcyjnych turystycznie, w tym pełnić służbę na zorganizowanych terenach narciarskich – podkreślił I zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Krakowie inspektor Paweł Dzierżak.

- Na terenie RZGW Kraków od 17 października trwają jesienne przeglądy techniczne, a ich zakończenie planowane jest na 28 listopada. Dodatkowo w okresie zimowym do Centrum Operacyjnego RZGW przekazywane są z IMGW-PIB wszelkie istotne informacje pogodowe, dzięki czemu RZGW dokonuje stosownych zmian w gospodarowaniu wodą na zbiornikach własnych, zwiększając w razie potrzeby ich rezerwy powodziowe. W odniesieniu do zjawisk lodowych RZGW poprzez swoje służby terenowe zbiera informacje o zjawiskach lodowych na utrzymywanych wodach powierzchniowych i podejmuje ewentualne działania adekwatne do sytuacji – powiedziała dyrektor Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – RZGW w Krakowie Małgorzata Sikora.

GDDKiA Oddział w Krakowie potwierdza zaś, że na wystąpienie niekorzystnych warunków atmosferycznych jej służby są przygotowane już są od października.
Z kolei Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie przypomina, że Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej – na wypadek powstania sytuacji kryzysowej związanej z wystąpieniem ekstremalnych warunków zimowych – utrzymują w gotowości wydzielone siły i środki zgodnie z „Planem zarządzania kryzysowego resortu Obrony Narodowej”.
Przedstawiciel IMiGW-PIB w Krakowie omówił natomiast zjawiska meteorologiczne występujące w sezonie zimowym, dla których wydawane są ostrzeżenia, oraz stopnie ostrzeżeń i podstawowe kryteria ich wydawania.
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w całym kraju rozlokowały zaś specjalistyczny sprzęt, gotowy do usuwania skutków niekorzystnych warunków atmosferycznych, a służby nadzoru budowlanego prowadzą działania profilaktyczne i edukacyjne, przypominając właścicielom i zarządcom obiektów o ich obowiązkach oraz wskazując, że odśnieżanie dachów obiektów należy do ustawowych obowiązków właścicieli lub zarządców obiektów.
Małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Agnieszka Szewczyk-Kuta przedstawiła z kolei zasady organizacji warunków przeżycia zwierząt gospodarskich, dzikich i bezpańskich. Podkreśliła przy tym, że zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie, a następnie umieszczanie w schroniskach dla zwierząt należy do zadań własnych gmin.

Działania na poziomie powiatu – system naczyń połączonych
Powiatowe Zespoły Zarządzania Kryzysowego zostały zobowiązane do realizacji (przy współpracy z gminami) przedsięwzięć zapewniających w szczególności:
1) pomoc medyczną i opiekę społeczną w trudnych warunkach zimowych,
2) funkcjonowanie instytucji i przedsiębiorstw zabezpieczających działanie infrastruktury technicznej i komunalnej w ekstremalnych warunkach zimowych,
3) alternatywną komunikację zbiorową i transport w sytuacji wystąpienia katastrofalnych opadów śniegu i długotrwałego utrzymywania się niskich temperatur,
4) funkcjonowanie placówek oświatowych w trudnych warunkach zimowych, w tym dowóz dzieci i młodzieży do szkół, zapewnienie uczniom ciepłego posiłku, zapewnienie ogrzewania budynków szkolnych, internatów, burs,
5) odśnieżanie obiektów budowlanych wielkopowierzchniowych posiadających płaskie dachy,
6) działania edukacyjne i kontrolne oraz techniczne, mające na celu wyeliminowanie zatruć czadem w okresie grzewczym,
7) przeżycie zwierząt domowych, dzikich i bezpańskich w ekstremalnych warunkach zimowych,
8) współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego położonych w rejonach podgórskich i górskich (przy granicy z Republiką Słowacji) z TOPR, GOPR, jednostkami Straży Granicznej oraz słowackimi służbami ratowniczymi, w niesieniu pomocy ofiarom wypadków w górach.

Z informacji uzyskanych od jednostek samorządu terytorialnego wynika, że samorządy w województwie małopolskim są przygotowane do funkcjonowania w ekstremalnych warunkach zimowych.

Gminna pierwsza pomoc
W związku ze zbliżającym się okresem zimowym Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie zwrócił się do małopolskich samorządów z prośbą o przysłanie informacji na temat podjętych przez gminę działań, mających na celu wsparcie osób najbardziej potrzebujących pomocy w sytuacjach zagrożenia życia, w szczególności osób bezdomnych (w tym również będących pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych) oraz osób starszych, samotnych, chorych i niepełnosprawnych, które nie mają zagwarantowanej opieki rodzinnej lub ze strony społeczności lokalnej. Przypomniano też o roli pracowników socjalnych i podejmowanych przez nich działań na rzecz zminimalizowania ryzyka wystąpienia zagrożeń dla życia i zdrowia mieszkańców gminy, a także obowiązujących przepisach prawa, umożliwiających realizację zadania obowiązkowego gminy, jakim jest udzielanie tymczasowego schronienia osobom tego pozbawionym.
Gminne ośrodki pomocy społecznej są podstawowym miejscem, do którego osoby będące w trudnej sytuacji winny zwracać się o pomoc. Zorganizowana w Małopolsce sieć ośrodków pomocy społecznej świadczy różnorodne usługi skierowane między innymi do osób starszych, ubogich i bezdomnych, a także do innych osób potrzebujących pomocy, również w sytuacji wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w okresie jesienno-zimowym.

Gminy województwa małopolskiego, w ramach przygotowań do sezonu zimowego 2018/2019, podjęły działania analogiczne do podejmowanych w ubiegłych latach, przykładowo:
- akcje informacyjne na stronach internetowych oraz na tablicach ogłoszeń Urzędu Gminy/Miasta i OPS,
- dystrybucja ulotek kierowana do osób starszych, samotnych, niepełnosprawnych informujących o zagrożeniu,
- pisemne prośby do sołtysów poszczególnych miejscowości z apelem o zwrócenie szczególnej uwagi na osoby potrzebujące pomocy,
- apele do mieszkańców o niepozostawanie obojętnym na los i potrzeby osoby bezdomnej, prośba o współpracę w tym zakresie, np. zgłaszanie niepokojących sytuacji itp.

Jaka pomoc dla bezdomnych?
- w formie schronienia: liczba gmin, które zabezpieczają schronienia dla mieszkańców gminy, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej: 97; liczba zabezpieczonych miejsc schronienia – 1067

Miejsca zabezpieczono w 28 placówkach zlokalizowanych w województwie małopolskim oraz w 14 placówkach spoza województwa (tj. 7 - woj. śląskie, 5 - woj. podkarpackie i 2 – woj. opolskie), w tym:
695 miejsc w 22 schroniskach dla osób bezdomnych (80 gmin),
14 miejsc w 4 schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi (8 gmin)
261 miejsc w 8 noclegowniach (37 gmin),
99 miejsc w 7 ogrzewalniach (8 gmin).

- 19 gmin wspiera finansowo organizacje działające w sferze pomocy osobom bezdomnym w ramach działalności charytatywnej;
- pomoc w formie gorącego posiłku;
- pomoc w formie zapewnienia niezbędnej odzieży;
- współpraca z policją i/lub strażą miejską w celu aktualizacji bazy miejsc pobytu osób bezdomnych w przestrzeni publicznej oraz monitorowania miejsc, w których mogą przebywać osoby bezdomne, a także transport osób nietrzeźwych do schroniska;
- przyznawanie pomocy przez OPS w formie dofinansowania do zakupu opału, koców, śpiworów;
- prowadzenie magazynu odzieży dla osób bezdomnych i ubogich;
- organizacja „Wigilii” dla bezdomnych i samotnych itp.

Na terenie 28 gmin działają organizacje pozarządowe prowadzące 105 placówek oferujących pomoc, w tym osobom bezdomnym (10 „przytulisk”, 20 jadłodajni, 5 łaźni, 10 punktów medycznych, 10 punktów wydawania ubrań, 35 punktów wydawania żywności i inne).

Jaka pomoc dla osób samotnych, w podeszłym wieku, chorych i niepełnosprawnych?
- w formie usług opiekuńczych,
- działania pracowników socjalnych,
- monitorowanie środowisk osób starszych i niepełnosprawnych, w których istnieje obawa, że z uwagi na stan zdrowia lub wiek mogą one wymagać pomocy,
- pomoc z załatwianiu różnych spraw, w rozwiązywaniu problemów,
- dostarczanie paczek żywnościowych,
- współpraca z sołtysami, radnymi i innymi przedstawicielami społeczności lokalnej w celu bieżącego diagnozowania, monitorowania sytuacji osób i rodzin oraz informowania o możliwości uzyskania pomocy,
- współpraca z instytucjami, m.in. z zakładami energetycznymi, wodociągami w celu powstrzymania odłączenia dostawy energii elektrycznej, wody,
- organizowanie zbiórek odzieży zimowej oraz żywności dla osób potrzebujących itp.

Reagujmy!
W Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego uruchomiono interwencyjny numer telefoniczny 987. Można tam zgłaszać wszelkie przypadki osób znajdujących się w sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu w związku z zimowymi warunkami atmosferycznymi. Zainteresowani otrzymają też informację o miejscach noclegowych, jadłodajniach czy punktach udzielania pomocy.

- Nadchodzi zima, a wraz z nią niskie temperatury. Zwróćmy uwagę na osoby bezdomne, starsze, niezaradne. Nie przechodźmy obojętnie obok nich, bo ich zdrowie i życie może być zagrożone. Reagujmy! Wystarczy się rozejrzeć. Czy nie ma wokół nas osób ubranych niewłaściwie do pory roku, siedzących lub śpiących na ławkach lub przystankach? Czy ktoś nie przebywa w miejscach do tego nieprzeznaczonych, pod wpływem alkoholu, zwłaszcza w porze nocnej? Każdy z nas może i powinien pomóc, zareagować. Wystarczy zadzwonić pod numer 987 – podkreślił wojewoda małopolski Piotr Ćwik.