Na ostatnim posiedzeniu Rady Ministrów zapadły bardzo ważne decyzje dla rolników. Rząd przyjął – przygotowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – program pomocy dla gospodarstw rolnych i rybackich, w których powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2018 r. suszy lub powodzi.
- Rolnicy niejednokrotnie z lękiem spoglądają w niebo, bo ich uprawy uzależnione są od pogodowej loterii. To oczywiste, że wobec takiej nieprzewidywalności pogody potrzebują asekuracji, jakiegoś stałego punktu, rozwiązań, które pomogą im, gdy ich uprawy zniszczy susza czy powódź. I taką pomoc mogą otrzymać – mówił wojewoda Piotr Ćwik na briefingu prasowym poświęconym nowym propozycjom wsparcia dla rolników oraz suszy w Małopolsce.
Jak niedawno mówił premier Mateusz Morawiecki w Konradowie w województwie lubuskim:
- W tym roku mieliśmy bardzo słoneczną wiosnę i lato, jednak dla wielu rolników wiązało się to i wiąże z ogromnym problemem i stratami, zwłaszcza wśród upraw zbożowych. W ramach Rady Ministrów podjęliśmy decyzję o przeznaczeniu bezprecedensowych środków, aby złagodzić te straty, bo rząd jest także po to, by minimalizować skutki pogodowe, a nie chować głowę w piasek.
W Małopolsce na szczęście „zielono”
Według danych Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach susza rolnicza występuje na obszarze całej Polski – w 82,97 % gmin kraju na powierzchni 63,14 % gruntów ornych.
Szkody spowodowane suszą rolniczą ze względu na położenie i niski udział procentowy gleb lekkich kat. I i II województwo małopolskie odczuwa
w najmniejszym stopniu spośród wszystkich województw w kraju.
Zjawisko suszy na zlecenie MRiRW jest od 2009 r. monitorowane przez IUNG-PIB w Puławach, który raportuje to zjawisko w okresie od 21 marca do 30 września, w oparciu o spadek klimatycznego bilansu wodnego określonego dla poszczególnych grup upraw i kategorii glebowych.
W 2018 r suszą w województwie małopolskim było zagrożonych
w III okresie raportowania IUNG – PIB w Puławach (okres: 11.04. – 10.06.) 107 gmin, ale w przypadku najbardziej wrażliwej uprawy, tj. zbóż jarych, procent powierzchni objętej suszą wyniósł tylko
7,05 % pow. gruntów ornych. Na skutek występujących opadów stopień zagrożenia uległ stopniowemu zmniejszeniu i w
IV okresie raportowania zasięg oddziaływania suszy ograniczył się
do 2,23 % powierzchni gruntów ornych, a już w
V okresie raportowania (1.05 – 30.06) nie przekroczył wartości krytycznych klimatycznego bilansu wodnego. Analogiczne dla VI i VII okresu raportowania, tj. do 20.07.2018 r.
Raporty nr 2-4 monitoringu suszy rolniczej opublikowane przez IUNG-PIB wykazują, iż susza rolnicza wystąpiła w województwie małopolskim w uprawach zbóż jarych i ozimych oraz krzewach owocowych, drzewach owocowych, truskawkach i roślinach strączkowych wyłącznie na glebach I i II kategorii, których procentowy udział w ogólnej powierzchni gruntów ornych w województwie jest niewielki.
Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie nr 3 IUNG w Puławach, susza wystąpiła w uprawach:
zbóż jarych na 7,05% powierzchni gruntów ornych,
zbóż ozimych na 4,08% powierzchni gruntów ornych, krzewach owocowych na 4,05 % powierzchni gruntów ornych, truskawkach na 4,04% powierzchni gruntów ornych i drzew owocowych na 0,06% powierzchni gruntów ornych.
Natomiast w raporcie nr 4 IUNG w Puławach, wskaźniki wykazują dalszy spadek zagrożenia suszą i wynosiły odpowiednio, w przypadku: zbóż jarych 2,23% powierzchni gruntów ornych, zbóż ozimych 0,98% powierzchni gruntów ornych, krzewów owocowych 0,34 % powierzchni gruntów ornych, truskawkach 4,04% powierzchni gruntów ornych i drzew owocowych 0,02% powierzchni gruntów ornych.
W Małopolsce sytuacja jest zatem znacząco lepsza niż w innych częściach Polski.
Szkody w Małopolsce w uprawach spowodowane suszą i powodzią
Wnioski o oszacowanie przez komisję powołaną przez Wojewodę Małopolskiego szkód spowodowanych suszą złożyło w 2018 roku 27 gmin z terenu województwa małopolskiego. Szkody zgłosiło 774 producentów rolnych na powierzchni 6 144 ha upraw rolnych. Wysokość szkód zgłoszonych przez rolników wynosi 19 255 128 zł. Aktualnie trwa weryfikacja zgłoszonych szkód przez komisję powołaną przez Wojewodę Małopolskiego. Największe szkody spowodowane suszą zostały zgłoszone w gminach:
• Radgoszcz - 250 gospodarstw, powierzchnia dotknięta suszą 1 466 ha;
• Olesno - 176 gospodarstw, powierzchnia dotknięta suszą 1 496 ha;
• Dąbrowa Tarnowska - 115 gospodarstw, powierzchnia dotknięta suszą 652 ha.
Równocześnie niektóre gminy z terenu województwa zostały w II i III dekadzie lipca 2018 roku dotknięte
klęską nawalnych opadów deszczu i lokalnych powodzi (w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu upraw rolnych i zwierząt gospodarskich).
Aktualnie wnioski o oszacowanie szkód w rolnictwie zgłosiły
2 gminy, tj. Łapanów i Trzciana. Zgłoszone szkody dotyczą 36 gospodarstw rolnych i 125 ha upraw rolnych.
Formy pomocy dla rolników
Pomoc dla gospodarstw rolnych i rybackich będzie udzielania w 2018 r. w formie:
• dotacji dla producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2018 r. suszy lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (dotacje będą przysługiwały do powierzchni upraw, na których szkody spowodowane tegoroczną suszą lub powodzią objęły co najmniej 30 proc. danej uprawy),
• dotacji dla podatników podatku rolnego, którzy w 2018 r. prowadzili chów lub hodowlę ryb słodkowodnych w stawach rybnych położonych na obszarze gmin, w których wystąpiła susza lub powódź w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,
• spłaty przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) na rzecz banków pełnego oprocentowania (przez okres nie dłuższy niż 2 lata) w przypadku zawieszenia przez nie spłaty preferencyjnych kredytów z dopłatami do oprocentowania ze środków ARiMR (chodzi o producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2018 r. suszy lub powodzi w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz producentów świń, którzy w związku z obowiązującym zakazem utrzymywania w gospodarstwie świń lub ich wprowadzenia do gospodarstwa, wydanym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń zaprzestali ich produkcji).
"Susza - formy pomocy" na www.gov.pl
Bezprecedensowe środki na wsparcie dla rolników
Program pomocy dla gospodarstw rolnych i rybackich, które w 2018 r. ucierpiały z powodu suszy lub powodzi, ustanowiła Rada Ministrów na swoim posiedzeniu 31 lipca 2018 r. Na realizację programu przeznaczono z budżetu państwa 799,5 mln złotych, z tego:
• 25 mln zł na dopłaty do oprocentowania kredytów na wznowienie produkcji,
• 60 mln zł na dopłaty do oprocentowania kredytów należnego od kredytobiorców,
• 697 mln na dotacje do 1 ha zniszczonych w co najmniej 30 proc. upraw rolnych,
• 17,5 mln zł na dotacje do 1 ha powierzchni stawów.
Przypomnijmy procedurę
Zasady postępowania po wystąpieniu szkód w gospodarstwie rolnym są opisane
na naszej stronie internetowej.
Po stwierdzeniu szkód w gospodarstwie rolnym w wyniku suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny,
rolnik powinien poinformować pisemnie o wystąpieniu szkód urząd gminy (miasta), właściwy ze względu na położenie swoich gruntów.
Zgłoszenie o wystąpieniu szkód rolnik powinien złożyć w urzędzie gminy (miasta) na obowiązującym wniosku o szacowanie szkód (Załącznik nr I), dostępnym również w urzędach gmin (miast). Wniosek wraz z załącznikami należy złożyć, w terminie do 10 dni od dnia wystąpienia niekorzystnego zjawiska atmosferycznego.
Wójt (burmistrz, prezydent miasta) stosownym zarządzeniem wyznacza do prac w Komisji powołanej przez Wojewodę Małopolskiego do spraw szacowania szkód w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, pracowników urzędu gminy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) po wpłynięciu zgłoszeń rolników, w terminie do
20 dni od dnia wystąpienia niekorzystnego zjawiska atmosferycznego, wnioskuje do Wydziału Rolnictwa Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie o dokonanie szacunku szkód znajdujących się na obszarach, na których wystąpiły niekorzystne zjawiska atmosferyczne przez ww. Komisję.
W skład Komisji szacującej szkody, oprócz przedstawicieli urzędów gmin wchodzą również pracownicy Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Krakowie, Małopolskiej Izby Rolniczej oraz Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.