Dwa lata programu „Rodzina 500+” w województwie małopolskim

2018-04-04

Program „Rodzina 500+” funkcjonuje już dwa lata. Po raz pierwszy w Polsce rząd prowadzi spójną, długofalową politykę rodzinną. W Małopolsce ze świadczeń 500+ korzysta 222,6 tys. rodzin. Do końca stycznia 2018 roku trafiło do nich łącznie aż 4,05 mld zł.

- Nadrzędnym kierunkiem działań rządu jest troska o polską rodzinę. Wszystkie rządowe programy z plusem – Rodzina 500+, Maluch+, Mieszkanie+ – mają jeden cel: zapewnić polskim rodzinom bezpieczeństwo i warunki do rozwoju. Podsumowanie dwóch lat Programu „Rodzina 500+” w Małopolsce pokazuje, że to dobry kierunek i jednocześnie bardzo ważne zadanie na kolejne lata. Zadanie i zarazem nasze zobowiązanie wobec polskich rodzin, że sprawy i potrzeby rodziny traktować będziemy ze szczególną troską i uwagą– mówi wojewoda małopolski Piotr Ćwik.

Szczególny efekt Programu
Pod koniec marca 2018 roku w siedzibie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odbyło się podsumowanie funkcjonowania Programu „Rodzina 500+” z perspektywy całego kraju. Na spotkanie zostały również zaproszone rodziny, które korzystają ze świadczeń 500+.

- Rodziny nie mówią o tym aspekcie takim materialnym, one po prostu odczuwają ten efekt, ale bardzo dużo rodzin mówi o tym aspekcie godnościowym. Mówią, że dla nich to jest ważne, że one stanęły na własnych nogach, że podniosły czoło, że przestaliśmy stygmatyzować, że odetykietowaliśmy patrzenie i ocenianie rodziny wielodzietnej, że to jest dla nich olbrzymia wartość – podkreślała w czasie uroczystości minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.

Więcej możliwości
Z kilkoma małopolskimi rodzinami korzystającymi z Programu „Rodzina 500+” dziś spotkali się również w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie wojewoda małopolski Piotr Ćwik, pełnomocnik wojewody małopolskiego ds. rodziny Szymon Strzelichowski, a także dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Jacek Kowalczyk.

Jak podkreślają nasi goście, Program „Rodzina 500+” to dla nich przede wszystkich więcej możliwości: zaspokajanie nie tylko bieżących potrzeb, dodatkowe zajęcia dla dzieci czy wspólny wyjazd na wakacje, który dotychczas był jedynie marzeniem.

- Różnica dla tych rodzin jest wyczuwalna. To przede wszystkim poczucie stabilizacji i spokoju, a niejednokrotnie podstawowego komfortu, którego dotychczas te rodziny nie miały. Powstał dobry klimat dla rodzin, szczególnie dla rodzin wielodzietnych. To zwłaszcza z ich perspektywy widać, jak ważna i potrzebna była tak konkretna i stała pomoc państwa w wychowywaniu dzieci – dodaje Szymon Strzelichowski, pełnomocnik wojewody małopolskiego ds. rodziny.

- Samo przygotowanie i uruchomienie Programu było sporym wyzwaniem. Dziś, po dwóch latach, możemy z całą pewnością powiedzieć, że wielu polskim rodzinom otworzył on drzwi nowych możliwości. I co istotne stanowi on element spójnej i długofalowej oraz konsekwentnie realizowanej polityki prorodzinnej – podsumowuje Jacek Kowalczyk, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.

Wyniki Programu „Rodzina 500+” w Małopolsce
Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, opracowanych pod koniec stycznia 2018, w województwie małopolskim w Programie „Rodzina 500+” uczestniczy 222,6 tys. rodzin. Łącznie objętych świadczeniem jest 349 tys. dzieci, z czego 124,8 tys. stanowią pierwsze dzieci w rodzinie (w tym 49 tys. to jedynacy).

W sumie w Małopolsce 55% dzieci w wieku do 18. roku życia jest uprawnionych do świadczenia wychowawczego. W gminach wiejskich jest to 60% wszystkich dzieci, w miejskich – 47%, a w gminach miejsko-wiejskich – 55%.

Do końca stycznia 2018 roku małopolskie rodziny otrzymały już 4,05 mld zł. Województwo małopolskie razem z województwem mazowieckim oraz wielkopolskim znalazło się w pierwszej trójce województw, do których trafiła największa kwota dofinansowania (ponad 4 mld zł).

Małopolska z liczbą 351,6 tys. dzieci objętych świadczeniem wychowawczym „Rodzina 500+” oraz 500+ w pieczy zastępczej plasuje się na czwartym miejscu – za województwami: mazowieckim (ponad 543 tys.), śląskim (ponad 372,3 tys.), wielkopolskim (ponad 366, 3 tys.).

Wyniki programu Rodzina 500+ w Polsce
Od początku funkcjonowania programu do końca stycznia 2018 roku do rodzin trafiło w sumie 42,62 mld zł.

Według danych z końca stycznia 2018 roku Programem „Rodzina 500+” zostało objętych 2,413 mln rodzin. Świadczenia zostały przyznane dla 3,684 mln dzieci do lat 18, co stanowi aż 53% wszystkich dzieci w wieku do lat 18.

Prawie 55% rodzin otrzymuje świadczenie wychowawcze po uwzględnieniu kryterium dochodowego na pierwsze lub jedyne dziecko – to 1,32 mln dzieci (563,6 tys. z nich to jedynacy).

Łącznie z gmin wiejskich wsparciem z programu „Rodzina 500+” zostało objętych 1,287 mln dzieci (60% wszystkich dzieci z gmin wiejskich). Do tych rodzin trafiło do końca stycznia 2018 roku 14,9 mld zł. W gminach miejskich świadczenia zostały przyznane dla 1,433 mln dzieci, czyli 47% wszystkich dzieci mieszkających w miastach. Do końca stycznia 2018 r. wypłacono z tego tytułu kwotę 16,5 mld zł. Natomiast w gminach miejsko-wiejskich 55% wszystkich dzieci (0,915 mln) zostało objętych świadczeniem, a łączna kwota świadczeń (do końca stycznia 2018 r.) wyniosła 10,7 mld zł.

Realizacja celów Programu „Rodzina 500+”
Program „Rodzina 500+” ma trzy główne cele: zwiększenie dzietności, inwestycję w rodzinę oraz redukcję ubóstwa. Poprawę wskaźników w tych obszarach dało się zaobserwować już po roku funkcjonowania programu.

Na przestrzeni ostatnich dwóch lat widać wzrost liczby urodzeń. W 2015 roku w całej Polsce urodziło się 369,4 tys. dzieci, rok później o 12,9 tys. dzieci więcej, czyli 382,3 tys. Natomiast pod koniec 2017 roku zarejestrowano 403 tys. urodzeń, czyli o ponad 20 tys. więcej niż w 2016 roku. Co więcej, odnotowana pod koniec 2017 roku liczba urodzeń przekroczyła szacunki Głównego Urzędu Statystycznego o 15%.

Program „Rodzina 500+” przyczynił się również do wzrostu bezpieczeństwa ekonomicznego polskich rodzin. Pieniądze otrzymywane w ramach świadczenia są wydawane przez rodziny przede wszystkim na konsumpcję, w szczególności na: odzież i obuwie, książki, pomoce edukacyjne i dodatkowe zajęcia dla dzieci, wyjazdy na wakacje i wycieczki szkolne, rekreacyjne wyjścia z rodziną, leczenie oraz zabawki.

W związku z tym, w 2016 roku w Polsce przyspieszyła dynamika spożycia ogółem z 2,8% (2015) do 3,4% (2016) oraz spożycia indywidualnego z poziomu 3,0% (2015) do 3,9% (2016). Przeciętne miesięczne wydatki w gospodarstwach domowych na osobę w 2016 roku wyniosły 1132 zł (stanowiąc ¾ dochodów) i były realnie wyższe o 4,3% od wydatków z roku 2015. Z analizy wydatków, których dokonują gospodarstwa uprawnione do otrzymywania świadczenia wychowawczego wynika, że w 2016 roku wydatki tych gospodarstw wzrosły w porównaniu z 2015 rokiem o 12,6%.

W 2015 r. stopa ubóstwa skrajnego wynosiła 6,5%, natomiast w 2016 r. 4,9%, czyli o 1,9% mniej. Największa poprawa sytuacji materialnej nastąpiła wśród rodzin posiadających troje lub więcej dzieci, które były zagrożone skrajnym ubóstwem. Według informacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ostatnie analizy sugerują, że przeważający wpływ na redukcję ubóstwa wśród rodzin z dziećmi miało właśnie świadczenie wychowawcze.

Polska coraz lepsza w rankingach
W 2015 roku wydatki na politykę rodzinną z budżetu państwa wyniosły 32 mld zł, w 2016 roku wzrosły do 52,8 mld, co pokazuje, jak istotnie zmieniła się skala tych wydatków.

Wydatki na politykę rodzinną w takiej wysokości plasują Polskę w gronie państw-liderów, jeśli chodzi o wspieranie rodzin. Przypomnijmy, że w 2015 roku byliśmy pod tym względem poniżej średniej.

Według badań przeprowadzonych przez firmę PwC, Polska znajduje się na 4. miejscu w Unii Europejskiej w rankingu uwzględniającym relację finansowego wsparcia dla rodzin w stosunku do osiąganego przez nie przeciętnego wynagrodzenia. Nasz wynik to 7,9%, podczas gdy średnia wynosi 4,9%.

Pozytywne skutki Programu „Rodzina 500+”
Program „Rodzina 500+” przyczynia się do poprawy poziomu i jakości życia rodzin nim objętych. Wśród często obserwowanych pozytywnych skutków programu wymienić można przede wszystkim: możliwość swobodniejszego gospodarowania pieniędzmi, poprawę relacji małżeńskich i rodzinnych oraz spędzanie większej ilości czasu z dziećmi. Badania i sondaże CBOS-u wskazują na częstszy udział dzieci i młodzieży w dodatkowych, płatnych zajęciach pozalekcyjnych, a także na wzrost wyjazdów wakacyjnych dzieci w wieku szkolnym w 2016 roku.

Uzyskiwanie świadczenia 500+ przekłada się na poprawę sytuacji materialnej członków rodzin wielodzietnych i częstsze wyjazdy tych rodzin za granicę, a w związku z tym także zwiększone zainteresowanie występowaniem o wydanie paszportów, co ilustruje przykład województwa małopolskiego.

W Małopolsce liczba wniosków o wydanie dokumentów paszportowych składanych przez członków rodzin wielodzietnych w latach 2015—2017 ulegała stałemu zwiększaniu. Miały na to wpływ ulgi w opłatach paszportowych w związku z posiadaniem Kart Dużej Rodziny. Jak wskazuje statystyka dla województwa małopolskiego, pomiędzy rokiem 2015 a 2017 zanotowano niemalże 100% wzrost liczby wniosków składanych przez posiadaczy Karty Dużej Rodziny.

Ogólnopolska Karta Dużej Rodziny to system zniżek dla rodzin wielodzietnych. Jej posiadacze mają możliwość korzystania z katalogu oferty kulturalnej, rekreacyjnej czy transportowej na terenie całego kraju. Dzięki Karcie osoby z rodzin wielodzietnych mogą korzystać m.in. z ustawowych zniżek na przejazdy kolejowe – rodzice lub małżonkowie rodziców 37% na bilety jednorazowe oraz 49% na miesięczne; zniżek w opłatach paszportowych – 75% w przypadku dzieci i 50% w przypadku rodziców i małżonków rodziców oraz darmowych wstępów do parków narodowych.

O Programie „Rodzina 500+”
Rządowy program „Rodzina 500+” został wprowadzony 1 kwietnia 2016 roku na mocy ustawy z 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Celem programu jest zmniejszenie obciążeń finansowych rodzin, związanych z wychowywaniem dzieci, a jednocześnie zachęcenie do podejmowania decyzji o posiadaniu większej liczby dzieci. W ramach programu można otrzymać świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie. Przysługuje ono na drugie i kolejne dziecko, do ukończenia przez nie 18. roku życia, niezależnie od dochodu rodziny. Świadczenie to może być również przyznane na pierwsze dziecko, jeśli średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 800 zł netto lub 1200 zł netto w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego.

Świadczenia wychowawcze, podobnie jak świadczenia rodzinne, przysługują obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom innych państw, którym na podstawie przepisów wspólnotowych lub umów międzynarodowych przyznane zostały analogiczne do posiadanych przez obywateli polskich prawa do otrzymywania świadczeń rodzinnych.

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
Zadania związane z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń rodzinnych i wychowawczych od 1 stycznia 2018 należą do wojewodów. Wcześniej zajmowali się nimi marszałkowie województw.

Zadania te dotyczą sytuacji, w której jedno z rodziców dziecka przebywa w kraju Unii Europejskiej, Islandii, Norwegii, Liechtensteinie lub Szwajcarii. Wówczas należy ustalić, który kraj jest właściwy do wypłaty świadczeń.

W Małopolsce 1 stycznia 2018 zostało przejętych ok. 69 tys. spraw niezałatwionych przez Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krakowie, w tej liczbie było ok. 21 600 niezałatwionych spraw dotyczących wypłaty 500+, w tym z I okresu świadczeniowego 2016/2017 – 9 600, a z II – 12 000.

Poprawiamy zarówno standardy realizacji wniosków, jak i informowania klientów.

Wprowadzone zostały nowe zasady współpracy z małopolskimi gminami, które umożliwiają załatwienie wszystkich spraw związanych z przyznawaniem świadczeń w ramach koordynacji bezpośrednio w gminie. To tam można uzyskać informację, dostarczyć brakujące dokumenty, uzyskać pomoc w prawidłowym i kompletnym wypełnieniu wniosku.

3 kwietnia uruchomiliśmy infolinię: tel. 12 430 29 73 . Można za jej pośrednictwem uzyskać informacje w zakresie: daty wpływu wniosku, statusu sprawy, lokalizacji wpływu wniosku. Infolinia umożliwia uzyskanie informacji dla mieszkańców całej Małopolski – bez względu na to, czy sprawa prowadzona jest w Krakowie czy w Delegaturach w Tarnowie czy Nowym Sączu.

Na naszej stronie dostępny jest również
formularz kontaktowy ,który także umożliwia pozyskanie informacji.

Wszystkie informacje dotyczące sposobu wypełnienia wniosków oraz potrzebnych dodatkowych dokumentów można uzyskać w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej lub w Urzędzie Gminy.

Więcej informacji o wynikach Programu „Rodzina 500+” można znaleźć w raporcie przygotowanym przez Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej „Już dwa lata z Rodzina 500+".